Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
1.4. Leku-denborazko kasuak
1.4.1. Sarrera
1.4.1.1. Zer kasu dira hauek?
Gainerako kasuek ez bezalako zenbait bereiztasun dutelako, ondoko lau
hauek sail berezia osatzen dute euskal deklinabidearen barrutian eta leku kasuak
edo lekuzko kasuak izena eman ohi zaie komunzkiro. Berehala esango
dugunagatik dudan jar daiteke izena ongi emana dagoen ala ez, baina gu ez gara
eztabaida horretan sartuko, baizik orainoko izena beste gabe ontzat emango.
Leku kasuak zer eta zein diren honela adieraz daiteke erabat: edozein
hizkuntzak hain maizko dituen egon-ibilizko aditzen -egon, etorri, joan...eta
antzekoen konplementuak adierazten dituztenak; hots, non egon, nondik
etorri, norajoan, galderei, besteak beste, erantzuten dietenak.
Beste bat ere sartu ohi da Leku kasuen artean alegia, nongo galderari
dagokiona. Hau halere, egia, berez non-en izenlaguna baizik ez da, norako eta
nondikako (edo nondiko) nora eta nondik-enak diren bezalaxe, eta hainbestez
bi horiek baino eskubide handiago ez luke kasutzat hartzeko. Baina etxeango,
mendiango, eta abar -nongo non-i bezalaxe etxean eta mendian-i dagozkien
izenlagunak, (ikus beste1a hemengo, horko, hango}- eta horien antzeko
formak euskara biziak aspaldidanik galduak baititu eta horien ordez etxeko,
mendiko, etab. sortu bait ziren, hiztunak batetik non eta nongo kasuen arteko
ahaidetasunaren edo erlazioaren kontzientzia galdu eta kasu berritzat dauka, eta
gramatikalariak bestetik halakotzat onartua aspaldidanik nongo delako kasu
hori, norako eta nondikako ez bezala.
Lau kasu nagusitan bildu ohi dira, beraz, lekuzkoak direlako hauek eta izen
hauen bidez deitzen ditugu gehienetan:
234
INESIBOA
LEKU-GENITIBOA
ADLATIBOA (eta honen barnean Norabide
Zuzenekoa eta Adlatibo Bukatuzkoa)
ABLATIBOA