Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

2. IzenordaÚ1ak
Nolako-ren baliokide gisa ere erabiltzen dugu zer, baina harridurazko
esaldietan, ez egiazko galderetan:
(71) Ha zer bidea eta moldea, zer lausengua eta balakua... (Ax. 117)
Galderazko balio gabe ere erabiltzen ahal dugu nor zenbait esapidetan.
Adibidez:
(72) Ni ez naiz nor hari egiteko
Horrelakoetan nor-en ordez inor erabil daiteke. Azken batean, nor izan =
duin izan:
(73) Zu nor bazara... (Mendiburu)
Hona hemen beste esapide bat ere nor-ez baliatzen dena:
(74) Jendea, nor zaldiz, nor oincz, etarri zen
Alegia, batzu zaldiz eta beste batzu oinez etorri ziren.
Berriz ere zer-era itzuliz gero, bada horren beste erabilera aipagarri bat:
lagunarteko hizkeran batez ere, komodin gisa erabiltzen dugu zer hau (edo
zera, beste batzuk). Horrelakoetan ez gaude jadanik galdetzaile baten aurrean,
izen baten, adjetibo baten edo aditz baten aurrean baizik, zeren izen gisa (bere
mugatzaile eta guzti), nahiz adjetibo gisa (hots: adjetibqa agertzen den
testuinguru berean) nahiz aditz gisa erabil baitaiteke. Hortaz, edozeren ordez
erabil daiteke:
(75) (a) Zera csan dit
(b) Bai zera! NoJa csango zizun hori, bada?
(e) Zerako zemk zerako zera zemtu omen zuen zcrcan
(d) Oso neska zem da
Bistan da hizkuntza idatzian zer honek ez duela leku handiegirik. Ahozkoan
bai, askotan gogoratzen ez garen izena ordezkatzeko balio baitu. Horrenbestez,
ez dirudite oso dotoreak honako esapide hauen antzekoek:
(76) Industri Sailburuak zera adierazi du kazetarien aurrean: 15.000 Janposlu bcrri
sOfluko dircla dalorren urtcan UroJa aJdcan
49