Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
eskakizuna, mehatxua...) zehazteko funtzioa betetzen duten zenbait hitz erants
daitezke; hala nola mesedez, bestela, gero:
(24) (a) Jarri hemen, mesedez (eskakizuna)
(b) Alde egin hemendik, bestela... (mehat:xua)
(e) Ez ahantz, gero (abisua)
Mendeko aginte-perpausek Gokatuek nahiz ez-jokatuek) agintzeko funtzioa
seinalatzen duen fonna batean behar dute aditza:
(25) (a) Hemendik alde egin dezazula esan dizut
(b) Hemendik alde egiteko esan dizut
1.2.3.4. Harridura perpausak
Harridura perpausetan, hiztunak nolabait adierazpen bati zerbait gehiago
erasten dio, adierazpen honek bere baitan sortzen dion harridura edo
espresatzen baitu. Zenbaitetan zaila da perpaus bat harridurazko denetz esatea,
esateko moduak erakusten baitigu hala dela. Maiz kara, hala ere, egitura
bereziak ere erabiltzen ditugu horrelako kasuetan: honako hauek ditugu
garrantzizkoenak :
8
a) Hitz ordena aldatu 000 predikatu osagarria bakarrik utzi:
(26) (a) Hau gizon zikoitza da (adierazpen perpausa)
(b) Hau da gizon zikoitza (harridura perpausa)
(e) Gizon zikoitza!
(d) Harrigarria, honek esaten duena!
(e) Polita, zure lana!
b) Zenbait markatzaile erabili (erakusleak, bai, galdetzaileak...):
(27) (a) Hauxe andrea!
(b) Bai ederra!
(28) (a) Zer gizona den!
(b) Zer gizon handia den!
(e) Zer handia den!
(d) Zer laster egin duzun!