Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
Gainera posposizioek badituzte beste zenbait ezaugarri ere: askotan (ez beti,
halere) izen bezala funtziona dezakete mintzo katearen beste puntu batzuetan.
Ondoko adibideetan ikus daiteke hau:
(264) (a) Gaurlco arazoei buruz hitzegiten aritu gara
(b) Buru handiegia duela iruditzen zait
Lehen perpausean buruz posposizioa dela esaten dugu, nahiz beste
inguramendu batean -adibidez bigarren perpausean- izen bezala funtzionatu.
Azken batetan horrelakoetan esan daiteke zenbait izenez perpausaren
elementuen arteko harremanak adierazteko ere balio dezakeela. Hala denean,
posposizio deitzen diegu eta honako ezaugarriok izaten dituzte:
a) Posposizio diren neurrian kasu markaren bat hartzen dute (nor kasuari
dagokion lIS marka ere barne delarik). Kasu marka hau aldakaitza izan ohi da:
(265) (a) Elizaren bitartez
(b) Astearen buruan
Ezin da esan *elizaren bitartean, *elizaren bitarteari edo *astearen buruaz.
Badira, halere, gero ikusiko dugun bezala kasu marka bat baino gehiago har
dezaketen posposizioak.
b) Autretik daraman izen sintagma, posposizioak (perpausean hark zer
funtzio betetzen duen adierazten digunak) kasu marIca konkretubat hartzera
behartzen du:
(266) (a) Arazo horri buruz mintzatu zen
(b) Amaren bizkar aski farre egin dute
Hemen ere ezin da esan:
(267) (a) *Arazo honen buruz
(b) *Arazo hau buruz
(e) *Arnari bizkar
e) Izen sintagmak eta posposizioak hitz-andana bakarra osatzen dute ia beti
eta horrexegatik enklitiko gertatzen da maiz bigarrena, bien artean pausaldirik
ezin egin daitekeelarik. Horretan bereiz daiteke posposizioa, besteak beste, izen
denetik. Alegia,
298
(268) Gaurko arazoei buruz / mintzatu gara