Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
genukeenean, orduan -rako. Hots, eztarrira eramateko on da eztia sintagmari
eztarrirako zor zaiola dirudi.
Horrexegatik diogu batetik:
eta bestetik,
(135) Jazkera hori rncndirako cgokia da
(136) Elurra rncndiarcntzat on da
lehenean mendira eramateko berrirakur baitezakegu eta bigarrenean mendiari on
egiren dio. Beraz, bizigabeekin biak erabil badaitezke ere, ezin esan bi kasu
atzizkiok beti berdinak edo aukerakoak direnik.
Ekintza adierazten duten izenek ere -rako hartzen bide dute; esate baterako,
dantzarako, lanerako, borrokarako, bertsotarako... diogu eta horien funtzioa
ere erakusleen bidez beti -rako atzizkiz adierazten dugu: hots, horretarako
esanez, eta ez horrentzat. Halaz ere, begira zer dicen Fray Bartolomek:
(137) Ezin ipini legui ordu bacocheraco,lecu bacocheraco,lagun bacocharentzat ta
dantza nastau bacocharentzat crreguela bat nos dan pecatu rnortala, nos dan
veniala eta nos czdan pccatu esatcco (p. Bartolorne, 37)
Ezin uka, beraz, argibide guztiok ez dituztela -rentzat eta -rako-ren arteko
nahasteka guztiak argitzen; esate baterako, osasunarentzat on da ongí dagokio
datiboaz esan dugunari, osasunari egiten baitio on botikak, esate baterako;
baina osasunerako on dela ere esan daiteke, eta hori adlatiboz esplikatzea edo
parafraseatzea gogor egiten zaigu. Ikus, esate baterako, Fray Bartolomeren
beste honako hau:
(138) Baina alaco olguCCLacO apicinoia coo gurari laarrcguija ezda errazuazcua
arimaraco... (p. Bartolornc. 20)
eta hori arima, ezer bada, delarik bizidunetan bizidunena.
Datiboaz esan dugunari argibide polita ematen diola uste dugu Leizarragaren
pasarte batek, Duvoisinenarekin erkatuz. San Pablok Erromatarrei eginiko
kartaren 6garren kapituluan eta lOgarren bertsoan honela dio: Quod enim
mortuus est peccato, mortuus est semel, quod autem vivir, vivir Deo. Hona
nola dakarren Leizarragak:
264