Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
Aditza eta hiru osagarri duen perpausa:
OSAGARRIA - OSAGARRIA - ADITZA - OSAGARRIA
(35) Piarres oso langile ona da batzutan
o. o. a. o.
2.2. Osagarrien funtzioak
Perpausen osagarriek funtzio desberdinak betetzen dituzte, eta funtzioen
arabera sailka ditzakegu. Sailkapen horrek lau osagarri mota nagusi hauek
emango dizkigu: subjetua, objetua, predikatu-osagarria eta adberbioa.
Osagarria izen sintagma bat denean, funtzioak erabakiko du zer kasutan joango
den. Subjetua absolutuan 000 ergatiboan joaten da; objetua absolutuan 000
datiboan; predikatu-osagarria absolutuan; eta beste zenbait kasuk aditzlagunak
sortzen dituzte. Hona hemen adibide batzu:
(36) (a) Aita etorri da
sub.
(b) Nik bi gizon ikusi ditut
sub. ob.
(e) Maitasuna liluragarria da
sub. pred.
(d) Nik Piarresi liburu bat emango diot
sub. ob. ob.
(e) Nik bi gizoni begiratu diet
sub ob.
(f) Haiek nere laguna lehendakari izendatu dute
sub. ob. pred.
(g) Ni aitarekin bizi naiz
sub. adb.
(h) Ni zure ordez joango naiz
sub. adb.
2.3. Komunztadura eta osagarrien ezabaketa
Perpaus jokatuetan aditzaren forma subjetuarekin eta objetuarekin edo
objetuekin (objeturik dagoenean) aldatzen da; komunztadura deitzen da hau:
12
(37) (a) Aita etorri da
(b) Aita eta ama etorri dira