Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
1.5.2.3. Erabilera
1.5.2.3.1. Joera nagusia, adibide guztiotan argi denez, izenlaguna izenaren
ezkerretan paratzea da. Hala ere, badaude kasu mugatu batzuk, zeinetan eskuin
aldera jartzea ere zilegi den. Izen bereziekin gertatzen da hori batipat:
(189) Gure Pero/ Peru gurea
Horrelakoetan, artikulua erasteko beharrean aurkitzen gara, izenlagunak ezin
baitezake bakarrik eta besterik gabe izen sintagma hertsi.
(190) *Peru gure
1.5.2.3.2. Izan edo beste aditz kopulatibo baten osagarri izan daiteke (Ikus
Predikatu-osagarria):
(191) Abesti hau Benito Lertxundirena da
1.5.2.3.3. Kasu hau erabiltzen dugu askotan jabegoa edo edutea
adierazteko: aitaren etxea baldin badiogu, aitak duen etxea adierazi gura dugu;
gure dirua esaten dugunean guk dugun dirua edo norbaitek zor digun diruaz
mintzo gara, gu baikara diru horren jabeak.
Horrenbestez, denda edo antzeko zerbait bere jabearen izenarekin izendatzen
denean, oso jatorra da edute genitiboaz baliatzea. Adibidez: Etxeberriaren
arraindegia. Berdin, norbaiten etxea aipatu nahi izanez gero ere: Patxirenera
joan naiz bazkaltzera.
1.5.2.3.4. Hala eta guztiz ere, ez du beti jabego-erlazioa adierazten, ondoko
adibide hauetan ikus daitekeenez:
282
(192) (a) Raren buma
(b) Mikelcn hcriotza
(e) Zure !agun minaren aila
(d) Bizitzarcn hasiera
(e) Haran honen edcrtasuna
(f) Liburuarcn lchcnbiziko kapitulua
(g) Mila pczetarcn ardoa