Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

2. Izenordainak
B) Beste ezabaketa kasu bat ere aipatu behar da: perpausean lehen pertsona
singularrarekin (ni-rekin) edo bigarren pertsona singularrarekin (hi edo zurekin)
beste norbait ere agertzen bada, .. .eta ni 000 .. .eta zu esan beharrean
.. .eta biok OOota ., .hirurok esaten dugu. Beraz, (A) zutabeko esapideez baliatu
beharrean, (B)-koez baliatzen da euskaldun jatorra:
(181) (A)
(a) Zu eta ni joango gara
(b) Edume eta ni iritsi ginen
(e) Joxe eta hi etorriko zarete
(d) Andoni, zu eta ni ibiliko gara
(B)
Zu eta biok joango gara
Edurne eta biok iritsi ginen
loxe eta biok etorriko zarete
Andoni. zu eta hirurok
ibiliko gara
C) Zenbait kasutan, izen sintagma batí dagokion izenlaguna ez da agertzen
nahiz eta denok ulertu hor badela izenlagunen bat. Ikus dezagun zenbait
adibide:
(182) (a) Etxera noa
(b) Etxerajoan nintzaion
(e) Aitari esango diot
(d) Amak eman zidan
(e) Alabari eska iezaiozu
(f) Etxeraino eraman genucn
Remen agertzen diren izen sintagmetan ez dago, agerian behintzat, inolako
izenlagunik. Badirudi, hala ere, etxeak asko direnez gero, zein etxeri buruz ari
garen aditzera eman behar genukeela. Aita, ama, eta alaba-rekin ere gauza bera
gertatzen da.
Jakina, askotan, ezinezkoa gertatzen da izenlagun hori ezabatzea. Esate
baterako, enumerazio batean izenlagun desberdinak kontrastean jarri nahi
ditugunean. Adibidez:
(183) Joxeren aitari, gurcari, Andrcscnari...
Baina izenlagun hori, izenordaina izan nahiz ez izan, agertzen ez denean,
interpretazio arazoa gertatzen da. Agertzen ez den izenordainen bat badela
pentsa daiteke. Arazoa da zein den jakitea. Adibidez, (A)-ren interpretazio
normala (A') dugu:
(184) (A) Etxera noa = (A') Neure etxera noa
75