Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
(106) Inoiz ikusi ditut horiek elkarrekin hizketan
(Ik. Aditzondoak)
Ezer honek badu, izan ere, pareko bat: deus. Biak kidekoak ditugu. Hala
ere, deus ez da mendebaleko euskaIkietan ezagunegia:
(107) Ezer entzun duzu? = Deus entzun duzu?
Baina deus, ezer ez bezala, izen tankerakoa dugu. Ikus, bestela, diferentzia:
(108) (a) Ene deus-ak (pouvreau). Mugatzaile eta guzti. Baina ezin esan dezakegu:
*Ene ezer-ak
(b) Daguigun hitz hain deus probetehosoaz (Zib. Etxeb. 985)
(e) Rain deus izigarria (Zib. Etxeb., b. 1010)
Bestalde, bat ere erdi ezezkakoetarikoa dugu.
Itzuli honen osagaiak zein diren garbi dago: bat + ere. Hala ere, nolabait
lexikalizatua dagoela esan liteke eta, horrela, dagoen dagoenean ezer 000 deusen
ordaintzat har daiteke:
(109) Ez dut bat ere ikasi = Ez dut ezer (ere) ikasi
=Ez dut deus (ere) ikasi
Baina bada diferentzia: bat ere adjetiboaren maila adierazteko erabil daiteke,
ezer eta deus ez bezala:
(110) (a) Lan hori ez da batere erraza
(b) *Lan hori ez da ezer erraza
Kasu honetan batere adberbioa da, honako esaldi honetan bezala:
(111) Ez da batere etorri (= ez zen inondik ere etorri)
2.2.2.5. Galdetzaile pluralak
-tzu atzizki kolektiboa batez ere bat zenbatzaileari erantsirik ageri zaigu:
batzu; baina zenbait euskalkitan bere alorra hedatu egin du eta, horrela,
norlnortzu, zerlzertzu, zeinlzeintzu, zerbaitlzerbaitzu, zenbatlzenbatzu
56