Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
2.1.2. Izenondoaren modifikatzaileak izan daitezke
Aditzaren laguna eta osagarria ezezik, zenbait aditzondo izenondoaren edo
beste adberbio baten modifikatzaile ere izan daitekeela esan ohi da, hau da,
berezko zeregina aurreko atalean azaldu duguna baino zertxobait zabalagoa dela
zenbaitetan. Eta arrazoiz esan ere:
(295) (a) Ondo ibili ginen atzo
adl:adb
(b) Ondo ederki ibili ginen
adl
(e) Gau luzia zala esan eban Matxiñek. Bai ondo luzea! (Agirre,97)
adb
Gogoan hartu behar da, noski, zeregin hau adberbio gutxik bete dezakeela
(oso, txit, arrunt, arras, hagitz, biziki, guztiz, erabat, berdin, samar, ondo,
ongi.. .). Maila adberbioak dira hauek, adjetibo-adberbioen maila adierazteko
erabi1tzen direnak hain zuzen (hauen erabileraz eta harridurazko/ezharridurazko
oposaketaz ikus izenondoaren mailakatzeaz aritu garenean
esandakoa: Hirugarren atala, 4.2.4. geroago ere itzuliko gara hona).
2.1.3. Adberbioaren aIdaezintasuna
Adberbioaren defmizioa borobiltzeko, aurreko ataletan funtzioari buruz esan
dugunaz beste, formari dagokion beste berezitasun bat ere aipatzen da askotan,
alderdi formalak bestelako arrazoiak baditu ere: posposizioa, juntagailua eta
interjekzioa bezala, adberbioa ere aldagaitza dela alegia. Hiru hitz mota horien
aldagaiztasuna eta adberbioarena, ordea, ez dira erabat berdinak. Juntagailuena,
esate baterako, adberbioarena baino askoz estuagoa da, hark ez baitu inoiz
inolako morfemarik hartzen, zenbait aditzondok, gorago esan dugun bezala,
atzizkiren bat edo beste har dezakeen bitartean. Gramatikari batzuk, hori dela
eta, ez dute inondik onartzen adberbioa aldagaitza denik.
Azkuek, adibidez, nada de invariabilidad tienen los de nuestra lengua en su
mayoría dio. Ez hori bakarrik: Muchísimos de ellos son tan declinables como
cualquier nombre dio; baina hamar bat lerro beherago zertxobait gehiago
zehazten du: La declinación de los adverbios es muy reducida (Azkue, 454).
Aldagaiztasunaren kontzeptua bera da, noski, zehatzago definitu behar dena.
Aldakortasuna, hain zuzen, hitzek edo hitz multzoek esaldian betetzen dituzten
zereginen arabera hartzen dituzten muga-hizkiei, erlazio-hizkiei eta, are
312