Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
(44) (a) Obeto eguingo eenduban zeuc bere lo eguin baeendu (Moguel,69)
(b) Igerri, bai, neronek ere igerriko nioke (Mitx.395)
(e) 1929an euskaltzaletu nintzen (...) neuk ere nola ez dakidala (Mitx.
370)
Hauetan ere, egia da, gorago aipatu dugun kontrakotasun hori dugula
dirudi. Adibidez, perpaus horren zentzua honela ere eman genezake:
(45) 1929an euskaltzaletu nintzen, nola izan zen bestek ez dakiela, eta neuk ere ez
Era berean, nik neuk, zuk zeuk, (edo zuk zerorrek) eta abarretan ere
agertzen da forma indartua:
(46) Ni neu, ez nintzateke istilu horretan sartuko
Itzuli honetan kasu marka bi izenordainek hartzen dute:
(47) (a) Nik neuk, ez nioke ezer esango
(b) Niri neuri, bost axola
Esan beharrik ez da, bestalde, esapide hauek direla jatorrak eta oraintsu
sartuak ditugun nik pertsonalki eta antzeko trakeskeriak baino askoz
gomendagarriagoak.
Forma hauek gizonak berak eta antzekoen parekoak direla esan daiteke.
Alegia, honako bi perpaus hauek zeharo parekoak dirudite:
(48) (a) Nik neuk esango nioke
(b) Haurrak berakesango lioke
Hauetan, dena dela nik neuk-en ondoren eten bat egiten da. Galdegai ez den
seinale. Eten edo pausa hori egingo ez bagenu, galdegaia izango litzateke:
(49) Gizona bera etorri zen
Gizonaz aritu beharrean lehen edo bigarren pertsonaz ari bagara, orduan
gizona bera horri dagokion forma ez litzateke ni neu izango, neu edo nerau
baizik:
44
(50) Neu etorri nintzen
Baina hau, jakina, lehen ere aipatu dugun kasua litzateke.