Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

2. Izenordainak
Nor (ere), Zer (ere)... erabillzen dira Ekialdeko euskalkietan eta azken
batean izenordain erlatibo zehaztugabeak dira, aurrekorik gabeak:
(93) Nork ere utziko baitu enegatik (...) aitarik edo amarik errezibituko du (...)
ehun gehiago (itzultzen du Axularrek) (Ax. 326)
(= enegatik aita 000 ama uzten duenak).
2.2.2.4. Ezer, inor/nehor (deus, ha/ere)
Hauek ere izenordain mugagabeak dira. Baina zerbait eta norbait-ek ez
bezalako distribuzioa dute. Funtsean, izen sintagma absolutuaren eta
partitiboaren artean dagokeen diferentzia bera dago norbait eta inor eta zerbait
eta ezer-en artean. Esan nahi baita, inor eta ezer partitiboa erabil daitekeen
testuinguru beretan erabili ohi direla, hots: ezezkako perpausetan, bai / ez
erako galderetan, baldintzazkoetan, ezezko balioa duten zenbait elementuren
lagun doazenean (gabe-rekin, nekez-ekin eta abarrekin). Laburbilduz,
ezeztapen balioa duen elementuren bat perpausean agertzen denean:
(94) (a) Ezer ez dakigu
(b) lnor ez zaigu etorri
(e) Ezer jakiten duzunean esan iezadazu, mesedez
(d) Erleak nehor autsikitzen duenean... (Ax.220)
(e) Ezer entzun duzu nitaz?
(f) lnorekin mintzatu zara zeure gaixotasunaz
(g) lnork jakitekotan, errctoreak jakingo du
(h) Ezerlan hasi baino lehen
(i) lnork baino gehiago dakit nik
(j) lnori eman baino nahiago du erre
(k) Ezer baldin badakizu, esan ezazu
Sarritan, izenordain mugagabe hauek ere partikularekin batera erabiltzen
ditugu, enfasi handiagoa emanaz.
(95) (a) Ezer ere ez dut entzun
(b) Hori inork ere ez daki
Dena den ere-dun itzuli hau batez ere ezezkako perpausetan ageri ohi da, ez
baldintza eta konparatibo eta horietan.
53