Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
(e) '00 amar urteco umiae bere baquijee (Fray Bartolomé de Santa Teresa,
Euscal errijetaco olgeeta .... 73)
(d) ." eta hirur mila liberaeo amanda bat pagateeco penaren azpian
(Lavieuxville, Bi-garren catichima, 33)
(e) ... eta ez zen munduan hainbeste zorioneko sukalderik (J.M. Satrustegi,
Ipuin miresgarriak, 82)
(f) Hitz gutxiko gizona da. esan zuen erregek (J.M.Satrustegi, Ipuin
miresgarriak, 98)
(g) Ez nian uste hain bizkorrak zirenik bi hankakoak (Satrustegi, Ipuin
miresgarriak, 98)
(h) Ongi axola gutikoak garela aithortzeko du... (Duvoisin)
(i) Milla ta berreun kiloko arriarekin neurtuko dituzte indarrak (Basarri,
DV, 86.4.16)
Bizidunekin ere erabiI daiteke atzizki hori eta erabili ere erabiltzen da. Hona
hemen etsenpIu batzu:
(80) (a) Donamartihiri 403 arimako herri ttipi bat da (Etxepare, Buruchkak. 132)
(b) Bi ugazabako etxea. kaltea (Alf. lrigoien-ek Mallabianjasoa)
(e) Bi etxekoandreko sukaldia gatzez betetako eltzia (Zavala, Esaera zarren
bilduma berria. Tolosa 85,614.2104)
(d) Ehun ardiko artaldea dute auzokoek
(f) Behi bakarreko leran ekarriko dugu belarra
Baina zenbatzailea + izena (+izenondoa) + -ka egitura forma horren ordez,
zenbatzailea + izena (+izenondoa) + -tako egitura duten izenlagun
kalifikatzaileak ere ageri dira batzutan. Eta bigarren egitura hau zenbatzaile
mugatuekin noIa mugagabeekin ageri zaigu. Hona zenbatzaiIe mugatua barnean
duteIa eginiko izenIagunak:
388
(81) (a) Urthe batetako haurra zen Saul (Axular, Gero, 125)
(b) Lazaro,laur egunetako hil kirestua (Axular. Gero, 65)
(e) Agerreko nausia zen oo' berrogei ta zenbeit urtetako gizon sekail ginarri
bat... (Etxepare, Buruchkak. 65)
(d) Pirarnidea edo Pirarnideak ziren sepultura suerte batzuk, pilare, arroin edo
thonba lau kantoinetako gOTa ailtxatu batzuk... (Axular, Gero, 15)
(e) Arbola landareak. urthekoak eta bi urthetakoak... (Duvoisin,
Laborantzako liburua, 205)
Zehaztugabeekin ere, nahiz eta gutxi izan, bada adibide bat 000 beste:
(82) (a) Pairu gutitako (zahartasuna) bada (Axular. Gero, 191)
(b) Zeren bihotz gogorra eta ezagutza gutitakoa izanen da (Axular, Gero.
219)