24.01.2013 Views

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-I<br />

1.2.2. Jokatuák eta ez-jokatuak<br />

Perpausik gehienek aditza izan ohi dute eta aditz hori fonnajokatuan nahiz<br />

ez-jokatuan egon daiteke. Forma jokatutako aditza daraman perpausa jokatua<br />

deituko dugu; aldiz, aditza jokatu gabe dagoenean, perpaus ez-jokatu baten<br />

aurrean aurkitzen gara. Horrela, orain arteko adibide guzietako perpausak<br />

jokatuak dira, beste adibide honetan ez bezala; honetan bigarren perpausa,<br />

mendekoa dena, ez-jokatua da:<br />

(4) Liburna emango dizut, etxean irakwtzeko<br />

Batzutan, halere, perpausak ez du aditzik izaten, honako honetan bezala:<br />

(5) Liburna eskuan, etorri zeo oigana<br />

Gehienetan perpaus lokabeak jokatuak ohi dira, orainoko adibideetan<br />

bezala. Badira ere, ordea, ez-jokatu direnak; adibidez:<br />

(6) (a) Eseri hemeo, mesedez!<br />

(b) Orain etxera!<br />

(e) A ze eguraldi ona!<br />

(d) Isilik!<br />

Ondoko kapituluetan garatzen den lanak, bada, perpaus jokatu lokabeak<br />

hartuko ditu kontuan; hauen egitura, perpausak osatzen dituzten sintagmen<br />

egitura, eta abar. Hitz batez esateko, perpaus bakunaren sintaxiaren zenbait<br />

puntu jorratzen saiatuko gara.<br />

4<br />

1.2.3. Adierazpen, galde, aginte eta harridura perpausak<br />

Beste aldetik perpausak lau sail hauetan banatzen dira:<br />

- Adierazpen perpausak: soil soilik zerbait adierazten dutenak; adibidez:<br />

(7) Gaur eskolan izan gara<br />

- Galde perpausak: bere baitan galdera dutenak: adibidez:<br />

(8) Busti (al) zarete?

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!