Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

Rozdział IV.Wpływ euroregionalizacji zachodnioeuropejskiej na społecznościlokalne i regionalne jako przejaw „dojrzałych” procesówtransgranicznych1. Charakterystyka europejskich obszarów transgranicznychIdea tworzenia euroregionów w Europie jako formy najbardziejzaawansowanej formy współpracy transgranicznej, która pojawiała się wraz zewzrostem tendencji integracyjnych w Europie po zakończeniu II wojny światowej,wyrosła na gruncie różnorakich przesłanek 1 , których hierarchia ważności zmieniałasię kilkakrotnie. Wynikało to z ewolucji celów jakie przyświecały jednoczącej sięEuropie. Na pewno tuż po wojnie na pierwszym planie znalazło się usuwanieantagonizmów narodowych i zbliżenie się do siebie ludzi, którzy nierzadko w sposóbprzypadkowy i nie ze swojej winy znaleźli się po różnych stronach granicy. Z czasemwe współpracy zaczęto dostrzegać korzyści gospodarcze, by wreszcie traktowaćwspółpracę jako „pomost” w procesie jednoczenia się kontynentu. Corazwidoczniejsze z czasem stawało się tworzenie i przekształcanie się regionóww kierunku zorganizowanych przestrzeni geograficznych, posiadających pewnecechy charakterystyczne, takie jak więzi kulturalne, gospodarcze i społeczne międzyjednostkami w różnych krajach 2 .Powoływanie stopniowo różnorakich struktur euroregionalnych w EuropieZachodniej było ściśle uzależnione od sytuacji jaka panowała na istniejącychgranicach między państwami i zachodzących procesów integracyjnych. Wpływ naszybkość i efektywność współpracy miały zatem czynniki historyczne, geograficzne,społeczne, ekonomiczne. Te różnorodne czynniki stanowiły zatem podstawęi wyznacznik, na bazie którego można było budować współpracę transgraniczną.Przykładem właśnie licznych uwarunkowań i ilustracją tego zjawiska może byćmiędzy innymi powstanie po 1960 roku połączonych infrastrukturalnie regionów,które stały się podstawą powoływania euroregionów. Bardzo często formacje te1 W literaturze przedmiotu spotkać można różną klasyfikację przesłanek nawiązywania współpracytransgranicznej w Europie. Niemniej jednak spośród różnorakich ujęć na pewno można wyodrębnićnastępujące przesłanki: historyczne, polityczne, ekonomiczne i socjologiczne. Zob. m.in. E. Kulesza:Współpraca transgraniczna..., op.cit., s. 22 – 27; M. Greta: Euroregiony..., op.cit., s. 73 – 742Zjawisko takie zaczęło być coraz częściej odnotowywane od lat sześćdziesiątychi siedemdziesiątych ubiegłego wieku i przyczyniało się do pogłębiania procesów integracyjnychw ramach Wspólnot. Zob. M. Greta: Euroregiony..., op.cit., s. 91.136