Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

społeczności lokalne i regionalne. W początkowym okresie transformacji ustrojowejw Europie Środkowo-Wschodniej współpracy transgranicznej przypisywano dużą rolęintegracyjną, zwracając uwagę zwłaszcza na powstające jako swoiste novumeuroregiony. Wielu naukowców rozpoczęło w związku z tym na mniejszą lub większąskalę różnorodne badania mające na celu ukazanie ewolucji stosunku społecznościzamieszkujących te tereny do inicjatyw transgranicznych, a przedmiotem badańbardzo często stawały się euroregiony.Część badań koncentrowała się również na innych elementach, którepośrednio pozwalają oceniać współpracę transgraniczną i jej wpływ na życiemieszkańców. W tej grupie można wskazać wszelkiego typu analizy poświęcone naprzykład ocenie wpływu przemian ustrojowych na życiem mieszkańców pogranicza,wzajemnym postrzeganiu się mieszkańców pogranicza, historycznymi współczesnym uwarunkowaniom współpracy w miastach przygranicznych oraz rolisamej granicy, a także postawom różnych grup społecznych (np. młodzieży) naterenach pogranicznych 2 .W niniejszym fragmencie mojej pracy spróbuję zaprezentować niektóre moimzdaniem szczególnie interesujące wyniki przeprowadzonych badań na pograniczachoraz zastanowić się, czy można na ich podstawie wysunąć ogólniejsze wnioski.Kompleksowe badania celów, korzyści i barier euroregionalnych orazczynników euroregionotwórczych, przeprowadziła Marianna Greta z UniwersytetuŁódzkiego w latach 1995-2000. Korzystając z pytań ankietowych, wywiadów, rozmówna każdym pograniczu Polski, autorka uzyskała obszerny zestaw danychumożliwiający całościową ocenę obszarów pogranicznych, zorganizowanychw euroregiony.Analizując cechy polskich euroregionów w świetle regionalnej kategoryzacji2 Zob. szerzej m.in. A. Sadowski: Wybrane problemy społeczne polsko-białoruskiego pograniczaw warunkach transformacji. W: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Kontynuacjei wyzwania. Red. J. Leszkowicz-Baczyński. Tom II. Zielona Góra 2001; M. Babińska: Czechpogranicza czesko – polskiego, jego autostereotyp i postrzeganie nie tylko najbliższych sąsiadów.W: Wybrane problemy życia społecznego na pograniczach. Red. Z. Kurcz. Wrocław 2002;K. Stokłosa: Granica w Odrze i Nysie w świadomości mieszkańców Gubina i Guben (1945-1995).W: Wybrane problemy życia społecznego na pograniczach. Red. Z. Kurcz. Wrocław 2002; Ł. Gołdyka:Postawy młodzieży miasta pogranicza polsko-niemieckiego w latach 1993-1997. W: Wybraneproblemy życia społecznego na pograniczach. Red. Z. Kurcz. Wrocław 2002; J. Karaś: Obraz polskichpograniczy w opiniach wrocławskich studentów. W: Wybrane problemy życia społecznego napograniczach. Red. Z. Kurcz. Wrocław 2002; M. Giedrojć: Obraz Niemca w opinii mieszkańcówpogranicza – kilka refleksji. W: Unifikacja i różnicowanie się współczesnej Europy. Red. B. Fiałkowska,A. Żukowski. Warszawa 2002; E. Budakowska: Stosunki polsko-litewskie na pograniczu kulturowym.W: Pogranicze polsko – litewskie. Aktywizacja współpracy. Red. W. Misiak, A. Rejzner. Warszawa2002; A. Sakson: Pogranicze polsko-rosyjskie w świadomości społecznej. W: Transgranicznośćw perspektywie socjologicznej. Kontynuacje i wyzwania. Red. J. Leszkowicz-Baczyński. Tom II.Zielona Góra 2001.320