Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

w strukturze tworzenia PKB. Niemieckie landy przygraniczne mają mniejszy udziałw strukturze wartości dodanej sektora rolniczego oraz przemysłu, natomiast wyższyw budownictwie i usługach. Stąd też udział ludności pracującej w sektorze usługi budownictwie jest w landach niemieckich wyższy niż w polskich województwach.W wyniku przemian ustrojowych zarówno po niemieckiej, jak i po polskiej stronieodczuwalne są negatywne konsekwencje transformacji, które dotycząw szczególności zmian na rynku pracy. Pomimo znacznych środków unijnych,federalnych i landowych przeznaczonych na aktywizację tych regionów problem niezostał rozwiązany, a stopa bezrobocia w niemieckich landach granicznych nadalutrzymuje się na poziomie 18-20% z tendencją rosnącą. Zjawiskami pogłębiającymibezrobocie strukturalne na tym obszarze są dodatkowo: stale spadająca liczbaludności, starzenie się społeczeństwa oraz migracje wewnętrzne. Mogą onew niedalekiej przyszłości spowodować, że landy wschodnie będą zmuszonepozyskiwać wykwalifikowaną siłę roboczą z polskich regionów granicznych 92 .Po stronie polskiej z kolei bezrobocie jest nieco wyższe i kształtuje się następująco:w województwie dolnośląskim 20,6%, zachodniopomorskim i lubuskim odpowiednio25,5% i 23,8%. Te wysokie wskaźniki bezrobocia wynikają z restrukturyzacjitradycyjnych gałęzi przemysłowych (dolnośląskie) oraz restrukturyzacji rolnictwaw województwach zachodnich i północnych w wyniku upadku PaństwowychGospodarstw Rolnych, co wpłynęło na wysoki odsetek niepracujących na obszarachwiejskich. Dodatkowo dużym zagrożeniem, jeśli chodzi o dalszy wzrost bezrobocia,jest wysoki odsetek pracujących w sektorze publicznym, co wskazuje na słabośćprocesów prywatyzacyjnych i niską efektywność tego sektora 93 .W łącznych obrotach handlu zagranicznego w skali kraju znaczenie polskiegopogranicza jest zdecydowanie większe niż landów niemieckich na tle globalnychobrotów Niemiec. Trzy omawiane województwa miały w 1998 roku w przybliżeniu16,7% oraz 11,3% w polskim eksporcie i imporcie. Natomiast analogiczny udziałniemieckich państw związkowych w łącznym eksporcie i imporcie niemieckim wynosił3% i 2,9%. Chociaż zaangażowanie wschodnich landów niemieckich w między92 Na przykład pewne grupy zawodowe mogą być szczególnie poszukiwane, by wypełnić niedobórw pewnych strategicznych obszarach. Między innymi lekarze są bardzo pożądaną grupą zawodową.Według źródeł niemieckich aż 76% szpitali „wschodnioniemieckich” ma wakaty na stanowiskachlekarzy, a około 500 gabinetów lekarskich jest zamkniętych z powodu braku personelu. Na podst.S. Ciok: Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy..., op.cit., s. 70.93F. Kamiński: Współpraca transgraniczna..., op.cit., s. 267 – 268. Zob. szerzej takżeJ. Misala: Współpraca gospodarcza Polski z Niemcami. W: Współpraca gospodarcza Polski z krajamisąsiedzkimi w okresie transformacji. Red. J. Misala. Radom 2004, s. 48 – 56. Zob. też danez I kwartału 2006 roku: http://www.stat.gov.pl204