Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

odpowiednich etapów przemian funkcjonalnych granic w Europie. Wyróżniamy zatemsześć faz przemian funkcjonalnych granic w warunkach europejskich 11 :I. Faza – utrzymuje się znaczenie funkcji militarnej, przy jednocześnierozbudowanej funkcji ekonomicznej i społecznej granic. Obecniew Europie sytuacja taka ma miejsce na obszarze byłej Jugosławii.II. Faza – zanika funkcja militarna, ale utrzymuje się rozbudowana funkcjaekonomiczna (m.in. cła) i społeczna (np. utrudnienia wyjazdowe – paszportyi przyjazdowe – wizy). Jest to sytuacja nie istniejąca obecnie na żadnejpraktycznie granicy europejskiej.III. Faza - począwszy od tej fazy funkcje ekonomiczne i społeczne granic ulegająsystematycznemu ograniczaniu. Następuje liberalizacja handluzagranicznego i polityki paszportowej przy zachowaniu wizowego ruchu osóbi pełnej kontroli granicznej osób i towarów (obecnie np. granica norweskorosyjska).Przejście do trzeciej fazy może, choć nie jest to warunekkonieczny, wiązać się z początkami integracji gospodarczej.IV. Faza – obroty towarowe ulegają dalszej liberalizacji, co wiąże sięz zapoczątkowaną lub zaawansowaną integracją gospodarczą. Wprowadzonyzostaje ruch bezwizowy, przy zachowaniu kontroli granicznej osób i towarów(taka sytuacja miała miejsce na granicy polsko-niemieckiej do maja 2004 rokui przypuszczam, że nadal jeszcze przez pewien czas po przyjęciu Polski dostruktur Unii Europejskiej będzie miała miejsce).V. Faza – Następuje całkowita liberalizacja obrotów towarowych (zniesieniawiększości ceł i opłat granicznych – co odpowiada realizacji założeń trzeciegoetapu integracji gospodarczej). Ruch bezwizowy zastąpiony zostaje pełnąswobodą poruszania, podejmowania pracy i zmiany miejsca zamieszkania.Kontrola graniczna osób i osób zostaje maksymalnie uproszczonai ograniczona (np. obecnie granica francusko – szwajcarska).VI. Faza – likwidacji ulega jakakolwiek kontrola graniczna, dopuszcza sięprzekraczanie granicy w dowolnym punkcie (granice w ramach grupySchengen).celna wobec państw trzecich), 2) unia celna (likwidacja wszelkich, także pozacelnych ograniczeń wewzajemnym handlu i wprowadzenie wspólnej taryfy celnej z krajami trzecimi), 3) wspólny rynek(dodatkowo wprowadza się swobodny przepływ kapitału i siły roboczej), 4) unia ekonomicznai walutowa (wspólna polityka ekonomiczna i monetarna, dążenie do wprowadzenia wspólnej waluty),5) pełna integracja gospodarcza (zespolenie się gospodarek, wymuszające równoległą integracjępolityczną – perspektywa federacji).11 T. Komornicki: Przemiany funkcji..., op.cit., s. 204.69