Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

Niemców i dodatkowa liczba 300 tys. w latach 1954-1959 29 . Właściwe wysiedlenialudności niemieckiej rozpoczęły się bezpośrednio po zakończeniu konferencjipoczdamskiej, na której ustalono i zapisano w rozdziale XIII Umowy poczdamskiejdecyzję o wysiedleniu. Ustalono w niej harmonogram wysiedleń oraz miejsca, doktórych mieli być kierowani wysiedleńcy. Co prawda jednak pewna lakonicznośćsformułowań w tym rozdziale była przedmiotem nieustających sporów prawnych,często wykorzystywanych do podważenia legalności, z punktu widzenia prawamiędzynarodowego, wysiedlania ludności niemieckiej z obszarów przyznawanychPolsce, ZSRR, Czechosłowacji, Węgrom, Rumunii, Jugosławii. Wyrazem sprzeciwuwobec tych działań było i jest nadal nazywanie przesiedleńców „wypędzonymi”(Vertriebene), co ma również na celu integrowanie środowiska „pokrzywdzonych”na terenie Niemiec 30 .Co się tyczy samego zaś społeczeństwa polskiego to nie miało onomożliwości wyrażenia swych postulatów, w kwestii wysiedlenia Niemców. Nikt niepytał Polaków, co o tym sądzą, choć nie należy zaprzeczać, iż arbitralne decyzjereżimu komunistycznego, dzięki którym realizował on własne plany polityczne,odpowiadały masowym nastrojom i oczekiwaniom Polaków, wziąwszy pod uwagępsychologiczne skutki wojny 31 .Trudno jest określić dokładną liczbę Niemców, którzy zostali zmuszeni doopuszczenia swoich stron rodzinnych, choć istnieją szacunki, iż 7,8 mlnprzesiedleńców z byłych obszarów wschodnich Niemiec i krajów Europy Środkowo-Wschodniej znalazło się na terenie radzieckiej strefy okupacyjnej. Zwrócić natomiastuwagę należy na fakt, iż ludność niemiecka wysiedlana przed rozpoczęciemkonferencji poczdamskiej, od maja do sierpnia 1945 roku, do której jedynie wydajesię zasadnym stosowanie określenia „wypędzeni”, znalazła schronienie naobszarach bezpośrednio przylegających do granicy z Polską, licząc na rychły powrótw swe rodzinne strony. Ponieważ to jednak nie nastąpiło podlegała trudnemuprocesowi adaptacji, pielęgnując żal i niechęć zarówno do swego otoczenia, któreniechętnie ich przyjęło, jak i do Polaków mieszkających w ich domachi gospodarstwach po drugiej stronie granicy. Ta uwaga ma o tyle istotne znaczenie,że z pewnością w przekazie międzygeneracyjnym, doświadczenia z tego okresuprzekazywane kolejnym generacjom zamieszkującym obszar pogranicza niemiecko-29 S. Ciok: Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy..., op.cit., s. 4530 C. Trosiak : Procesy kształtujące pogranicze..., op.cit., s. 77 – 78.31 E. Dymitrów: Przymusowe wysiedlenia Niemców w polskiej opinii publicznej 1945 – 1948. W:Kompleks wypędzenia . Red. A. Hajnicz. Kraków 1998, s. 122.183