Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

75%) i Pradziad (69%), zaś najniższy w euroregionach: Tatry (31%) i Karpaty(41%) 99 .Poza tym można zaobserwować, że na granicy wschodniej i północnejfunkcjonują euroregiony wyraźnie większe pod względem powierzchni niż napozostałych granicach, co jest uwarunkowane modelem euroregionu, jakizastosowano inicjując współpracę (tzw. aspekt podmiotowy) 100 . Przy granicyzachodniej akces przystąpienia do euroregionów złożyła większość gmin z byłychwojewództw przylegających do granicy. Były to inicjatywy lokalne wspierane przezwojewódzkie władze samorządowe. Stąd też w grupie gmin aplikujących byłyzarówno gminy przygraniczne, jak u śródlądowe, nie należące do euroregionów.Na pograniczu południowym euroregiony z udziałem gmin przygranicznych są tostosunkowo małe części terytorium państwa polskiego, które już współpracowałyz partnerami po drugiej stronie granicy bądź chciały taką współpracę nawiązaćwidząc w niej obustronne korzyści. Były to inicjatywy lokalne małych społecznościpogranicza. Natomiast odmienna sytuacja miała miejsce na pograniczu północnymi wschodnim. W efekcie podjętych decyzji we współpracy euroregionalnej biorą udziałcałe byłe województwa, niezależnie od tego czy mają dostęp do granicy. DoEuroregionu Karpackiego na przykład należą więc dwa byłe województwakrośnieńskie i przemyskie oraz rzeszowskie i tarnowskie, jako nieposiadającestyczności z granicą państwa. Bardzo podobna sytuacja jest także w EuroregionieBug 101 , gdzie poza województwami granicznymi należą do niego także byłewojewództwa lubelskie i tarnobrzeskie.Udział społeczności lokalnych we współpracy w ramach euroregionu możemieć też różny status, który jest zależny od wewnętrznych ustaleń umawiających sięstron. Po stronie polskiej można zatem odnotować gminy będące członkamieuroregionu, gminy stowarzyszone z euroregionem (np. część gmin polskichw Euroregionie Bałtyk) i gminy kandydujące. Oprócz tego dopuszcza się możliwośćrezygnacji z członkostwa bądź przeniesienie do innego euroregionu 102 . Widać na tejpodstawie, że społeczności lokalne mają dużą swobodę w zakresie form partycypacji99 S. Ciok: Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy..., op.cit., s. 130.100 O tym pisałem w rozdziale trzecim mojej dysertacji. Zob. też m.in. M. Greta: Euroregionya integracja..., op.cit., s. 124 – 125; A. Rączaszek: Społeczno-demograficzne..., op.cit., 215 – 216;T. Borys: Idea euroregionów. W: Euroregion Niemen. Analiza rozwoju społeczno-gospodarczegopolskiej części euroregionu. Red. S. Wrzosek, G. Dobrzański. Białystok 2000, s. 22; H. Dumała: Czyistnieje model „polskiego euroregionu”. W: Euroregiony mosty..., op.cit., s. 60 – 62.101 Zob. H. Dumała: Euroregion Bug po reformie terytorialnej kraju. W: Euroregiony mosty..., op.cit.,passim.102 Zob. przykłady A. Rączaszek: Społeczno-demograficzne..., op.cit., s. 217.281