Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

pozytywnie na tym tle wyróżniał się Szczecin, którego rozwój wynikał z lokalizacji(dostęp do morza), jakkolwiek również to miasto musiało się przeciwstawiać silnejkonkurencji z Zachodnich Niemiec. Tak ukształtowaną strukturę gospodarczą powojnie podzieliła granica państwowa, która rozbiła istniejące pomiędzy wschodniąi zachodnią częścią omawianego obszaru powiązania, które generowały pewneimpulsy synergiczne. Widać to wyraźnie w skali lokalnej na przykładzie miastgranicznych: Frankfurt-Słubice, Guben-Gubin, czy Görlitz-Zgorzelec. Zmniejszyły sięznaczne korzyści skali dla przedsiębiorstw obsługujących teraz przepołowiony rynek,a obszary polskiej części dawnego wspólnego obszaru przestały czerpać korzyściz obsługi rynku aglomeracji berlińskiej 39 .Najistotniejszym elementem zmian wynikających z wytyczenia nowej granicystało się jednak zmarginalizowanie terenów na Odrą w stosunku do głównychregionów gospodarczych powstałych organizmów państwowych Polski i byłej NRD.Ujemne skutki położenia na peryferiach przestrzeni gospodarczej kraju uwidaczniałysię w dużych trudnościach rozwojowych po obu stronach granicy dodatkowowzmacnianych przez sytuację jaką tworzyło pogranicze typu administracyjnowojskowego.Ludzie mieszkający przy granicy podlegali przez wiele lat szczególnymrygorom w zakresie zachowania się na co dzień, goście z zewnątrz musieli zabiegaću władz o pozwolenie na przyjazd, zaś cały rozwój gospodarczy obszaru zostałpodporządkowany wymogom strategicznym 40 .W stosunku do tych peryferyjnie położnych obszarów granicznych obapaństwa realizowały odmienną politykę rozwojową wynikającą ze specyficznychprzesłanek gospodarki scentralizowanej. Po polskiej stronie potrzeby gospodarkinarodowej dyktowały konieczność uruchomienia i rozwoju dużych zakładówprzemysłowych w Szczecinie (stocznia), Gorzowie, Zielonej Górze i kilku innychmiastach województwa lubuskiego. Miały one zapewnić pracę dla wchodzących narynek osób z wyżu demograficznego 41 . Natomiast ziemie uprawne starano sięzagospodarowywać w sposób ekstensywny głównie poprzez gospodarstwapaństwowe.39 B. Gruchman, E. Łaźniewska, I. Parowicz, A. Kötzle, G. Huskobla, A. Osiecka: Korzyści lokalizacjii kooperacji przedsiębiorstw na pograniczu polsko-niemieckim. W: Rozwój gospodarczy i rozwójprzedsiębiorstw na pograniczu polsko-niemieckim w procesie integracji Polski z Unią Europejską. Red.R. Barczyk. Poznań 2003, s. 155 – 156.40 Z. Kurcz: Problemy na polskich..., op.cit., s. 167.41 Należy zwrócić uwagę, że zwłaszcza w początkowym okresie po zakończeniu wojny młodzież niekontynuowała nauki w takim zakresie jak to ma miejsce teraz i zdecydowanie szybko wkraczaław wiek produkcyjny poszukując miejsc pracy.186