Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

jednolita narodowo, choć na pewnym odcinku, głównie w województwach opolskimi częściowo śląskim zamieszkuje tu także ludność niemiecka 103 . Zachodnia zaś częśćobszarów granicznych zamieszkiwana jest przez Polaków przesiedlonych na tetereny po wojnie. W ogóle ta część pogranicza od Chałupek do Nysy Łużyckiej macharakter pogranicza nowego, gdzie stykają się nowe społeczności lokalne, którez uwagi na swoją niejednorodną populację nie wykształciły transgranicznychpowiązań. Wschodni odcinek pogranicza, a zwłaszcza Śląsk Cieszyński, jestgeograficznie odmienny, gdyż granica nie przebiega górami, lecz w terenie łatwodostępnym, dolinami rzek Odry i Olzy. Przede wszystkim jednak ludność terenówprzygranicznych jest tam zakorzeniona od dłuższego czasu, a ponadto po stronieczeskiej żyje mniejszość polska 104 . To powoduje, że wiele osób po obu stronachgranicy jest spokrewnionych, spowinowaconych, a nawet posiada grunty poprzeciwnej stronie granicy. Taki obszar skłania do podejmowania ścisłej współpracysąsiedzkiej, obejmującej gminy przygraniczne, które są gospodarczo powiązane.Cały teren Śląska Cieszyńskiego pozwala na znacznie szerszą współpracę, która niejest ograniczana do wąskiego pasa przygranicznego. Poza tym sam ŚląskCieszyński jest przykładem regionu o wyraźnie wykształconej specyfice powstałej nastyku różnych kultur. Do cech różnicujących tą przestrzeń pogranicza zaliczyćmożna: występowanie do połowy ubiegłego wieku czterech grup etnicznych(Polaków, Niemców, Czechów i Żydów), dwóch dużych grup wyznaniowych (Kościołakatolickiego i Kościoła protestanckiego z jednej oraz wyznawców judaizmu i ateistówz drugiej), a także osiąganie już stosunkowo wcześnie, bowiem w okresie cesarstwaaustro-węgierskiego wysokiego poziomu społeczno-kulturalnego i rozwojugospodarczego. W związku z tym uprawnione wydaje się wyodrębnienie napograniczu polsko-czeskim dwóch wyróżniających się obszarów:- sudeckiego, który po stronie polskiej obejmuje województwo dolnośląskie orazfragmentarycznie opolskie,103 M. A. Rzepka: Kilka uwag o rozmieszczeniu mniejszości niemieckiej na Śląsku. W: Badania nadsytuacją mniejszości niemieckiej na Śląsku po 1989 roku. Red. J. Sztumski, B. Gramlewicz. Katowice1999, passim; O. Szura: Mniejszość niemiecka na Górnym Śląsku (Zarys problematyki). W: Badanianad sytuacją mniejszości niemieckiej na Śląsku po 1989 roku. Red. J. Sztumski, B. Gramlewicz.Katowice 1999, passim; M. Kolczyński: Mniejszość niemiecka w województwie Śląskim – wybranedeterminanty pozycji społecznej. W: Badania nad sytuacją mniejszości niemieckiej na Śląsku po 1989roku. Red. J. Sztumski, B. Gramlewicz. Katowice 1999, passim.104 Na Zaolziu w granicach Czech znajduje się duża grupa ludności polskiej, która nie uległa procesomasymilacji i według szacunków stanowi około 10% ludności tego obszaru. Duże skupiska Polakówspotkać można w Karwinie i Frydku-Mistku. Zob. P. Wróblewski: Lech i Czech na Śląskui Morawach..., op.cit., s. 171.209