Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

Rozdział I.Regionalizm i regionalizacja na kontynencie europejskim a procesyintegracji i globalizacji1. Geneza regionalizmu i jego rozwójRozpoczynając swoistego rodzaju przygodę intelektualną, jaką jest zajęcie siękwestią regionalną trzeba na wstępie zaznaczyć, iż budziła ona wiele emocjii dyskusji 1 , nie tylko w środowiskach naukowych. Co więcej nadal stanowi trzonlicznych dysput i rozpraw, i jak należy się spodziewać dyskusje nad nią wcale niezanikną w przyszłości. Faktycznie zajmowanie się genezą dzisiejszych działańintegracyjnych Europy uwydatnia wyraziście szczególną wagę tego problemu.Kwestia regionalna i jej analiza zarazem pozwala na poszukiwanie przyczyn, korzenihistorycznego rozwoju cywilizacji i daje odpowiedzi na szereg pojawiających siępytań.Jednym z ważnych problemów jakie stawia przed nami współczesna Europa,ale nie tylko bowiem jest to zjawisko o zasięgu globalnym, to próba odpowiedzi napytanie – czy rozwój tendencji regionalistycznych stanowi szansę, czy zagrożenie?W zasadzie chcąc wyjaśnić ten jakże ważny problem, należy rozpatrzyć dwazagadnienia: regionalizm oraz regionalizację 2 .Regionalizmu, co należy podkreślić na samym wstępie, nie należy łączyći traktować jako szczególnej właściwości końca wieku XX i związanych z nimprocesów integracyjnych w Europie. Jego podstawą są po prostu odrębnościetniczne lub kulturowe, związane z problemem mniejszości na danym obszarze,1W literaturze przedmiotu znaleźć można wiele analiz i prognoz dotyczących regionalizmui regionalizacji w Europie. Liczni politycy, publicyści i naukowcy snują własne wizje i poddają ocenomzachodzące na ich oczach procesy. Jest to zadanie o tyle trudne, że nie zawsze w danym momencie,pod presją aktualnych wydarzeń, można zachować obiektywizm. Niemniej jednak wydaje się, żeanaliza ta lub jak kto woli dyskusja jest potrzebna i stanowi ważny wkład w budowanie Europyzjednoczonej. Zob. na przykład: B. Kerski: Otwarta brama. Niemcy między zjednoczeniem a końcemstulecia. Olsztyn 1999, s. 199 – 212; W. Misiak: Europa regionalna. Procesy autonomizacji i integracji.Wrocław 1995, passim; P. Dobrowolski: Regionalizm i współpraca międzyregionalna na tleeuropejskich procesów integracyjnych. W: Polityka: przedmiot badań i formy jej przejawiania się. Red.P. Doborowolski, M. Stolarczyk. Katowice 2000.2 Złożoność definicji obu pojęć nie pozwala w sposób lapidarny opisać tych terminów, zatem należy jerozważyć odrębnie i dogłębnie zarazem. Jest to szczególnie istotne w odniesieniu do tematyki mojejpracy i powiązań ze współpracą transgraniczną. Poza tym regionalizm i regionalizacja to pojęcia, któreprzeżywają obecnie swój renesans. Zob. też. G. Gorzelak, B. Jałowiecki: Problematyka społecznaw gospodarce przestrzennej. W: Współczesne problemy rozwoju regionalnego. Red. T. Marszał,M. Opałło. Warszawa 1998, s. 182 – 183. P. Śliwa: Regionalizm w Polsce a zjednoczenie Europy.W: Jaka Europa? Regionalizm a integracja. Red. P. Buczkowski, K. Bondyra, P. Śliwa. Poznań 1998.18