Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

• stopień rozwoju i status regionu transgranicznego (wynika on z politykistrukturalnej Unii Europejskiej i pozwala klasyfikować regiony pod względemich rozwoju),• umiejscowienie regionu wzdłuż granic Unii Europejskiej (czy regiony owepołożone są wzdłuż granic wewnętrznych lub zewnętrznych Unii),• istnienie współpracy ponadgranicznej oraz stopień instytucjonalizacji strukturtej współpracy 121 .Jednym z wymienionych kryteriów jest kwestia związana z granicami. Strefagraniczna pozwala nam zatem dookreślić region transgraniczny jako taki region,którego mieszkańcy mają możliwość skorzystać z przywilejów jakie wiążą sięz zamieszkiwaniem w tych strefach (np. zwolnienia podatkowe). Chociaż RadaEuropy w 1972 roku zdefiniowała strefę graniczną, jako tą która nie możeprzekraczać 15 km w głąb, w linii prostej, biorąc granicę państwa członkowskiegojako wyjścia, to realnie pozostawiono w gestii samych państw uregulowanie tejkwestii 122 .Wśród innych aspektów wyróżniania stref granicznych jest zagwarantowaniesuwerenności narodowej przez trzy typy granic: granice fizyczne (odnoszące się doprzypadków przemieszczania się pomiędzy sąsiednimi terytoriami oraz barieri kontroli nawet wewnątrz Unii Europejskiej), granice techniczne (odnoszące się doistniejących barier związanych z blokowaniem swobodnego przepływu ludzi, usług,kapitału i dóbr) oraz granice fiskalne (odnoszące się natomiast do sytuacjipodatkowej pracowników transgranicznych).Innym sposobem ujęcia regionu transgranicznego jest spojrzenie przezpryzmat tzw. regionu biegunowego. Region biegunowy to nic innego, jakheterogeniczny obszar, którego różne części są komplementarne i posiadają międzysobą oraz dominującymi biegunami więcej powiązań aniżeli z sąsiadującymregionem 123 . Ta uwaga jest o tyle ważne, że w wielu przypadkach granica przerywai bardzo często wypacza normalnie funkcjonującą polaryzację struktur osadniczychpowodując „niekorzyści skali”, co jest szczególnie widoczne właśnie w regionachtransgranicznych. Skoro, przyjmując inną definicję regionu biegunowego,uwzględniającą intensywność powiązań, myślimy o nim jako o punkcie skupienia121 Euroregiony w nowym..., op.cit., 15 – 17.122 Istnieje zapis, że powinno się włączać do strefy granicznej każdą gminę, której terytorium leżychociaż częściowo w tej strefie. To może powodować, iż realnie ustalone odległości mogą ulegaćzmianom. Zob. M. Greta: Euroregiony..., op.cit., s. 33.123 J. Boudeville: Les espaces économiques. PUF. Zbiory “Que sais-je” 950/1961. Paris. Na podst.M. Greta: Euroregiony..., op.cit., s. 34.60