Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

1. Współpraca transgraniczna na szczeblu lokalnymRozwój współpracy transgranicznej na szczeblu lokalnym jest z jednej stronywynikiem postępującej decentralizacji państw i intensyfikacji procesu integracjieuropejskiej, z drugiej jest rezultatem naturalnej potrzeby współdziałania z krajamisąsiada. Współpraca transgraniczna najpełniej realizuje się właśnie na szczeblulokalnym. Zakres, formy i intensywność tej współpracy, oprócz innych różnychuwarunkowań zewnętrznych, zależą w dużej mierze od inicjatywy społecznościlokalnych i ich samorządów (poszczególnych gmin i związków gmin).Niektórzy badacze włączają w ten zakres lokalny współpracę w ramacheuroregionów. Nie jest to oczywiście błędne, lecz moim zdaniem należy jednak w tymwzględzie zachować pewną odrębność stąd też na użytek pracy postanowiłemwydzielić osobno współpracę euroregionalną.Podstawową formą współpracy na poziomie lokalnym są związki bliźniacze(twinning), zwane także siostrzanymi czy połączeniem gmin partnerskich. Mianemzwiązków bliźniaczych określa się kontakty zagraniczne samorządów lokalnych,których specyfiką jest bezpośrednie angażowanie się organizacji samorządowychi mieszkańców gmin oraz organizacji lokalnych we współpracę z gminamizagranicznymi 2 .Przykładów pierwszych związków między miastami można doszukiwać sięw kontaktach miast i gmin północnej Francji i południowej Anglii już po pierwszejwojnie światowej. Odnaleźć można także informacje, że ten typ współpracyinicjowano znacznie wcześniej niż w XX wieku, bowiem pierwsze partnerstwo miastmiało miejsce już w 1836 roku (pierwsza wzmianka) między Paderborn (Niemcy)a Le Mans (Francja). Oficjalnie jednak partnerstwo obu tych miast jako miastapartnerskie nastąpiło w roku 1967. Jednym ze starszych związków partnerskichformalnie nieuregulowanych był związek Niemieckiego Rottweil i SzwajcarskiegoBrugg, który to rozpoczął się w 1913 roku.Pierwszą oficjalną wspólnotą bliźniaczą był utworzony zaraz po drugiej wojnieświatowej w 1947 roku związek pomiędzy dwoma wrogimi sobie dotąd miastami:Montbelliard we Francji i Ludwigsburg po stronie niemieckiej. Największy przyrostliczby związków bliźniaczych rozpoczął się w latach 50., co ściśle związane było zezłożonymi procesami społeczno-politycznymi, które wystąpiły po zakończeniu wojny.W tym czasie (1951 roku) powstała w Genewie Rada Gmin Europy silnie wspierająca2 A. Żelazo: Współpraca międzynarodowa gmin przygranicznych. W: Polskie pogranicza a politykazagraniczna u progu XXI wieku. Red. R. Stemplowski, A. Żelazo. Warszawa 2002, s. 446.237