Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

najlepiej jest na zachodzie i północy kraju (ponowne znaczenia nabiera siećosadnicza Ziem Odzyskanych).Telefonizacja pogranicza jest znacznie poniżej przeciętnego poziomu w kraju.Najlepsza jest na północy i zachodzie, zaś najgorsza na południu (co wynikać możez uwarunkowań środowiska naturalnego – obszar górzysty).Wskaźniki w zakresie ochrony zdrowia również wskazują na gorszą sytuacjęna pograniczach niż średnio w kraju. Najlepsza sytuacja jeśli chodzi o lekarzy jest napograniczu południowym.Poziom rozwoju kulturalnego mierzyć można przy pomocy miernikaprzedstawiającego liczbę książek w bibliotekach publicznych na 1000 mieszkańców.Należy wszakże pamiętać, że nie jest to optymalny wskaźnik do rzeczywistej ocenystany kultury. Wartości przeciętne na pograniczach są wyższe niż średniaogólnopolska, a najlepsze na zachodzie kraju.Kolejnym miernikiem rozwoju są dochody własne gmin, które uzależnione sąod położenia czy warunków przyrodniczych. Gminy przygraniczne mogą czerpaćdochody na przykład z opłat targowych, czy też turystyki. Jakkolwiek najistotniejszymczynnikiem aktywizacji i restrukturyzacji jest kapitał zagraniczny. Bardzo dużekorzyści wynikające z transformacji ustrojowej odczuwały w ostatnim okresie gminyzachodnie, co było związane z położeniem przy granicy zewnętrznej UniiEuropejskiej. To wskazuje, że położenie przy granicy z krajem bogatszym i lepiejzorganizowanym jest po prostu korzystniejsze. W rezultacie jeśli chodzi o kapitałinwestycyjny to najlepiej kształtuje się sytuacja w części zachodniej i południowejpogranicza, a najgorzej w częściach północnej i wschodniej. Interesująca badawczow związku z tym pozostaje kwestia, jak kształtować będzie się sytuacja na obecnympograniczu wschodnim Polski, które od 2004 roku stało się granicą zewnętrzną UniiEuropejskiej. Dzisiaj dla rozwoju i sprawnego funkcjonowania gospodarki rynkowejniezbędne są różnego typu instytucje tzw. otoczenie biznesowe (m.in. banki, izbyskarbowe, firmy ubezpieczeniowe, konsultingowe, reklamowe, klubyprzedsiębiorczości). Ogólne nasycenie tymi instytucjami jest jednak na pograniczustosunkowo niewielkie, a głównymi „węzłami infrastruktury innowacji” są obszarywiększych miast.Oprócz tych wymienionych powyżej elementów można jeszcze wskazać nainne czynniki determinujące konkurencyjność regionów pogranicznych229