Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

Doświadczenia europejskie wskazywały, że współpraca partnerska najlepiej rozwijasię, gdy istnieje bliskość geograficzna, kulturowa i językowa. Tymczasem rozwijającasię stopniowa współpraca polskich samorządów opierała się głównie o partnerówz oddalonych często krajów unijnych. Wyjątek stanowiły tu gminy niemieckie, którestały się bardzo pożądanym partnerem do współpracy nie tylko gmin zachodnichPolski. Okazało się, że w 60% porozumień gmin przygranicznych z pograniczazachodniego, a w 1/3 porozumień gmin przygranicznych z pogranicza południowegoi wschodniego, partner znajduje się w Niemczech. Dopiero na kolejnym miejscuuplasowały się gminy czeskie (południowy pas pogranicza) i litewskie (wschodni paspogranicza) 10 .Powstaje w związku z tym pytanie jak można tłumaczyć taki właśnie kierunekwspółpracy, jaki obrały polskie gminy, a zwłaszcza gminy pogranicza południowegoi wschodniego? Otóż po pierwsze należy wskazać na bliskość geograficzną, czynnikikulturowe i historyczne oraz aktywność przedstawicieli mniejszości narodowych.Mniejszość niemiecka zamieszkuje właśnie tereny południowe, a jej część znajdujesię również na północnym wschodzie kraju. Co więcej w samorządach gmin na tychterenach jest obecnie około 500 radnych mniejszości niemieckiej 11 , którzyniejednokrotnie stanowią rolę pomostową w kontaktach gmin obu państw. Po drugie,po zjednoczeniu Niemiec same gminy niemieckie poszukiwały partnerów dowspółpracy, bo musiały na nowo tworzyć kontakty. Właśnie partner w tej częściEuropy oznaczał dla Niemców możliwość pozyskiwania podmiotów skłonnych dorzetelnej współpracy i do rozwoju kontaktów między społecznościami, w których dużaczęść miała powiązania z kulturą niemiecką. Po trzecie decydujące znaczenie miałatakże rozwijająca się polsko – niemiecka wspólnota interesów, objawiająca sięrównież poprawą stosunków na szczeblu rządowym, co także sprzyjałonawiązywaniu porozumień. Oprócz tego również aspekty ekonomiczne miały tuznaczenie, gdyż współpraca z partnerem na wschodzie dawała gminom niemieckimmożliwość ubiegania się o fundusze wspomagające współpracę transgraniczną.Polskie gminy chętnie nawiązują też współpracę z gminami francuskimi.Francja jest drugim krajem pod względem liczby kontaktów bliźniaczych dla gminz całej Polski i trzecim partnerem dla gmin z pogranicza, a w ostatnich latach można10 A. Żelazo: Współpraca międzynarodowa..., op.cit., s. 451 – 452. Zob. także A. Sadowski: Od miastprzygranicznych do miast pogranicza. W: Wybrane aspekty współpracy euroregionalnej. Red.J. Bukowska. Białystok 2000, passim.11 Por.: http://www.mswia.gov.pl242