Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

do spotkań służbowych (70%), zaś spotkania na gruncie towarzyskim utrzymujezaledwie 10% badanych.Bardzo podobna sytuacja kształtuje się na pograniczu polsko-ukraińskim.Liderzy zdecydowanie deklarują pozytywny stosunek do sąsiada (72%) lub conajmniej neutralny (25%), natomiast przeciętni mieszkańcy bardziej obojętny (49%)niż pozytywny (37%). Wśród badanej ludności często zwracano uwagę na„nieutrzymywanie żadnych kontaktów z tą ludnością” i podkreślano, że donawiązywania kontaktów faktycznie „zniechęciły ich zwłaszcza wydarzenia ostatnich50-60 lat” 25 .W wyniku badań na pograniczu polsko-czeskim okazało się, że lepszenastawienie do sąsiadów mieli Czesi (88% wskazań pozytywnych) niż Polacy (73%wskazań pozytywnych i jednocześnie 22% wskazań negatywnych). Zaobserwowanorównież prawidłowość polegającą na tym, że pozytywna percepcja Polakóww Czechach związana jest z lepszą dostępnością do kraju sąsiada dzięki bliskościprzejść granicznych.Na pograniczu polsko-niemieckim odnotowano z kolei bardzo różne obliczepostrzegania sąsiada, charakteryzujące się asymetrią uwarunkowaną wydarzeniamiz przeszłości. Zdecydowana większość niemieckich respondentów (76%) pozytywnieoceniła Polaków podając takie m.in. cechy jak: gościnność, przyjacielskość,uprzejmość, otwartość, spontaniczność, koleżeńskość, choć zdarzyły się przykłady,zwłaszcza w miastach, w których rozwija się intensywnie wymiana handlowa, żePolacy odbierani byli jako kłótliwi i bezczelni 26 .W przypadku ocen formułowanych przez Polaków wyłania się bardziejskomplikowany obraz. Znaczna część mieszkańców Pomorza Zachodniego (prawie60%) uważa, ze stosunki między Polakami a Niemcami się pogorszyły w ostatnichpięciu latach XX wieku, w wyniku publicystyki przypisującej historyczną winęPolakom za wypędzenia Niemców. Zaledwie co piąty badany twierdził odwrotnie, żewłaśnie w wyniku otwarcia granicy i wspólnych przedsięwzięć stosunki te siępolepszają. Samo postrzeganie Niemców także pokazuje, jak nadal stereotypyi uprzedzenia panują na pograniczu. Zaledwie 17% respondentów uznało bowiem, żelubi Niemców, podczas gdy 27% ich nie lubi, zaś aż 56% uważa że są im obojętni.Potwierdzaniem historycznych uwarunkowań takich postaw może być rozkład25 W odróżnieniu od grupy liderów wśród przeciętnych obywateli pojawiły się osoby deklarującenegatywny stosunek do Ukraińców (byli to w 99% ludzie starsi mający za sobą przeżycia wojenne).M. Sobczyński: Percepcja współpracy transgranicznej..., op.cit., s. 72.26 Ibidem, s. 73.333