Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

Pojęcie regionalizmu jest różnie definiowane przez różnych autorów. Niemniejjednak można odszukać elementy podobne, wspólne. Na pewno przez regionalizmrozumie się ideę, której nadrzędnym celem jest pielęgnowanie i rozwijanie swoistychcech kultury (takich jak wartości, stylu życia) na terytorium charakteryzującym sięodrębnością regionalną lub etniczną przez co ugruntowywana jest tożsamośćspołeczno – kulturowa i etniczna 13 . Inna z definicji regionalizmu podkreśla podobnie,że mamy tu do czynienia ze zjawiskiem poszukiwania przez zbiorowość terytorialnąw ramach większego systemu państwowego, własnej tożsamości 14 .Jak zatem widać wspólnym elementem jest poczucie tożsamości regionalnej,która jest efektem szeregu złożonych zjawisk, takich jak zjawiska etniczne,kulturowe, religijne, językowe, gospodarcze. Wszystkie te zjawiska bardzo częstowystępują równolegle i przyczyniają się właśnie do wzmacniania poczucia„odrębności”, „odmienności”. Tożsamość w związku z tym jest zjawiskiem z jednejstrony podkreślającym więzi z własną grupą, a z drugiej ściśle wyodrębniającymw stosunku do innych grup. W zależności również od tego jak tożsamość będzieodbierana przez wspólnotę – czy będą tu ważne elementy przynależności dowiększej zbiorowości, czy też zbiorowość będzie dzielić duży dystans wówczasmożna mówić o świadomości grupy albo też o pojawianiu się zjawisk niepożądanych,takich jak niechęć, wrogość, nietolerancja lub inne przejawy dyskryminacji. W tymi jest wyznawcą jego poglądów, wyrażających się w haśle: "demokracja w gminie, arystokracjaw prowincji, monarchia w państwie". Potem jednak pod wpływem późniejszego kard. CharlesLavigerie (+ 1892) począł uważać demokrację opierającą się na powszechnych wyborach zakonieczność, wynikającą stąd, że tylko w ten sposób można skłonić warstwy rządzące do liczenia sięz interesami warstw niższych. Dochodzi wreszcie do przekonania, że demokracja jest faktem, którysam się narzuca i nie wymaga uzasadnień. Jego liberalizm polityczny wyraża się w tendencji dodecentralizacji, która zresztą jest go w stanie ograniczyć. Dlatego jest zwolennikiem rozszerzeniauprawnień samorządów terytorialnych na szczeblu gminnym a ograniczenia uprawnień państwa, którenie powinno mieszać się do prywatnych spraw obywateli. Druga obok decentralizacji idea H. deTourville'a, to idea partykularyzmu. Polega on na takiej organizacji życia prywatnego, by mogło sięono rozwijać samodzielnie i dzięki temu osiągnąć pełne sukcesy. Domaga się to także ograniczeniaroli państwa, którego zadaniem jest tylko ochrona bezpieczeństwa i wolności obywateli. Na pierwszymmiejscu należy więc postawić inicjatywę prywatną; próba bowiem oparcia reformy społecznej i postępuspołecznego oraz gospodarczego na działalności państwowej i uzależnienie jej od dobrej wolipaństwa byłaby z góry skazana na niepowodzenie.12 Vidal de la Blache Paul (1845-1918), francuski geograf. Profesor uniwersytetu w Nancy (od 1872),École Normale Supérieure (od 1875), Sorbony (od 1898). Członek Akademii Francuskiej (od 1906).Współredaktor wielkiej Géographie universelle i czasopisma Annales de géographie. Założycielfrancuskiej szkoły geograficznej. Zajmował się geografią społeczno-ekonomiczną i koncepcjąposybilizmu geograficznego (środowisko nie określa całkowicie rozwoju społeczeństw, a jedynie dajepewne możliwości, z których można wybrać najkorzystniejsze).13 Taką definicję zaproponował J. Darmosz: Region i regionalizm (studium interdyscyplinarne).Warszawa 1987 s. 22.14 Takie ujęcie regionalizmu zaproponował G. Gorzelak: Regionalizm i regionalizacja w Polsce na tleeuropejskim. W: Czy Polska będzie państwem regionalnym? Red. G. Gorzelak, B. Jałowiecki. „StudiaLokalne i Regionalne”. Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UniwersytetuWarszawskiego. 1993, Nr 9, s. 45.22