Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

odrębności ekonomiczne bądź problemy administracyjne 3 . Niekiedy zdarza się, żeu podłoża regionalizmu znajdują się także przesłanki ekologiczne, kiedy danazbiorowość odczuwa wyraźne skutki degradacji środowiska, w którym żyje.W tym powyższym katalogu wyjaśniającym podstawy regionalizmu odbijają sięw sposób wręcz idealny kwestie integracji europejskiej. Przecież właśnie integracyjnedążenia państw przejawiają się w różnych dziedzinach – od gospodarczych, przezpolityczne, bezpieczeństwa, kulturalne na ekologicznych kończąc.Odrębności kulturowe i etniczne, jako podstawowy wyznacznik regionalizmupowodują, że zbiorowości tak wyodrębniane mogą podejmować działania promującewłasną kulturę i broniące własnej tożsamości. Z kolei w przypadku sytuacji, kiedyźródłem kwestii regionalnej jest problem ekonomiczny, to wówczas zazwyczajzbiorowość stara się podejmować wysiłki na rzecz korzystniejszego dla siebiedystrybuowania dochodu narodowego. Z drugiej jednak strony może to być sytuacjaodwrotna kiedy zauważana jest subiektywnie niesprawiedliwość w postaci sytuacjikiedy region osiągający dobre wyniki gospodarcze „musi” przekazywać cześćswojego wypracowanego bogactwa do innych części kraju 4 . W przypadku natomiastodrębności administracyjnych chodzi o działalność administracji centralnej,zmierzającej do regionalizacji terytorium państwa w celu zmniejszenia zróżnicowaniai stymulowania poszczególnych regionów 5 .3 W tradycyjne nauce międzynarodowego prawa publicznego regionalizm był kojarzony właśniez podziałem administracyjnym kraju. Zob. szerzej na ten temat: M. Elżanowski, M. Maciołek,P. Przybysz: Region jako instytucja prawnoustrojowa. „Państwo i Prawo” 1990, Nr 8, s. 60.4Wydaje się, że taki model, po części mający swoje uzasadnienie społeczne (solidarnośćmiędzyludzka) i jednocześnie mający swoje odzwierciedlenie częściowe w zasadach funkcjonowaniaUnii Europejskiej – przecież sama istota funduszy europejskich jest niejako na tym oparta, możewywoływać mieszane uczucia. Niektórzy ekonomiści twierdzą, że ma to niejednokrotnie niekorzystnywpływ na samą postawę regionów biedniejszych, które mogą wykorzystywać zaistniałą sytuację i nicnie robić w kierunku podnoszenia własnej konkurencyjności, zdając się jedynie na pomoc zewnętrzną.Pomijając szczegółową analizę tego zjawiska, pragnąłem jedynie zasygnalizować pewien problem,nad którym toczą się nie tylko przecież w Polsce dyskusje. Potrzebne są odpowiednie mechanizmyeliminujące zjawiska patologiczne, a Unia Europejska stara się je z gorszym lub lepszym skutkiemwprowadzać. Jako przykład takiego mechanizmu podać można jedną z zasad otrzymywania wsparciaw ramach funduszy strukturalnych, kiedy biorca pomocy musi wykazać się zabezpieczeniemz własnych środków minimum 25% kosztów całego przedsięwzięcia. Zob. m.in. M. Kozak: Funduszestrukturalne Unii Europejskiej po reformie. W: Droga do Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej.Praca zbiorowa. Warszawa 2000, s. 30 i nast. Materiały internetowe http://www.cie.gov.pl;http://www.wwpwp.it.pl.5 W odniesieniu do przedstawionej kwestii odrębności administracyjnych nie sposób przejść obojętniewobec obecnej sytuacji w Polsce. Nasz kraj pomimo przeprowadzenia w 1999 roku reformyadministracyjnej jest nadal krajem silnie scentralizowanym, a nasze regiony mają niewiele uprawnień.To wszystko blokuje rozwój i źle wróży na przyszłość. Do ciekawych wniosków dochodzi JerzyRegulski, który stwierdza, że przyczyną takiej sytuacji jest między innymi silny opór partii politycznych,które nie są zainteresowane decentralizacją, bo to utrudnia im podział łupów po wyborach.Wspomniany autor podkreśla, że bez decentralizacji Polska nie będzie w stanie w pełni wykorzystaćszansy wynikającej z członkostwa, ale zarazem jest optymistą, gdyż traktuje decentralizację jako19