Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

przygranicznym 45 . Art.6 umowy zapowiadał konieczność zawarcia porozumieniaw sprawie przejść granicznych, małego ruchu granicznego i żeglugi na wodach pasagranicznego. Późniejsze porozumienie o wytyczeniu granicy z 27 stycznia 1951 roku,o żegludze z 5 lutego 1952 roku oraz porozumienia między władzami terenowymiobszarów przygranicznych rozpoczęło okres częstych, aczkolwiek sformalizowanychkontaktów po obu stronach Odry i Nysy. Współpraca polityczna miast nadgranicznychwpływająca na stosunki na pograniczu wyrażała się wspólnymi manifestacjami namostach granicznych i spotkaniach władz politycznych. W sumie jednak wzajemnekontakty były ograniczone. Odbywały się co prawda spotkania sportowe, wymianaartystyczna, z okazji świąt państwowych, lecz były to jedynie manifestacje„braterskiej przyjaźni” 46 . Zasadniczym celem działań w sferze współpracy politycznejw tym okresie powojennym, było przekonanie ludności po obu stronach o trwałej,sprawiedliwej, bezpiecznej i nienaruszalnej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej 47 .Również pomimo dobrych chęci współpraca przygraniczna w zakresiepowiązań gospodarczych miała raczej charakter doraźny, który wynikał z faktu, iżgospodarki obu państw były silnie scentralizowane, a wymiana towarowa mogłaodbywać się w ramach wcześniej ustalonego planu centralnego 48 .Pewne zahamowanie i tak znajdującej się w powijakach „fasadowej”współpracy, wiąże się z sytuacją wewnętrzną w obu państwach. Mieć tu należy nawzględzie sytuację w NRD w 1953 roku i w Polsce w 1956 roku. Nie wolno teżzapomnieć, że w tym samym okresie przypada szczyt zimnej wojny. Władze NRDjednoznacznie oceniły wydarzenia w Polsce jako kontrrewolucyjnei antysocjalistyczne, ponownie uszczelniły granice i spowodowały powrót do hasełkwestionujących nienaruszalność granicy na Odrze i Nysie, co nie miało miejsca odpowstania NRD 49 . Stopniowe polepszenie stosunków PRL – NRD nastąpiło w 1957roku jako następstwo wydarzeń w Polsce i zmiany kursu w polityce ZSRR po XXzjeździe KPZR.W rzeczywistości, obserwując okres początkowy 1945-1956 w zasadzietrudno mówić o prawdziwej współpracy Polaków z Niemcami wschodnimi, z uwagi nakontrolę i kierowanie tych wszystkich procesów przez władzę. Po wspomnianym45 J. Łaboda, S. Ciok: Wybrane..., op.cit., s.106. Zob. także W. Malendowski, M. Ratajczak:Euroregiony... , op.cit., s. 83.46 Cz. Osękowski , H. Szczegóła: Pogranicze... , op.cit., s. 20.47 J. Łaboda, S. Ciok: Wybrane przykłady... , op.cit., s. 108.48 Ibidem, s. 111 – 112.49 K. Ruchniewicz: Niemiecka Republika Demokratyczna wobec wydarzeń październikowych 1956 r.w Polsce. W: Październik 1956 na ziemiach Zachodnich i Północnych. Red. W. Wrzesiński. Wrocław1997, s. 144, 159-162.189