Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

2. Założenia współpracy transgranicznej na przykładzie wybranycheuroregionówPo przedstawieniu i ogólnym scharakteryzowaniu europejskich obszarówtransgranicznych celowe wydaje się bardziej dokładne zaprezentowanie przykładóweuroregionów zachodnioeuropejskich, wskazanie głównych uwarunkowańi mechanizmów funkcjonowania. W związku z tym wybrałem dla celów analizy trzyeuroregiony, a mianowicie Euregio, Euroregion Basilensis i Wielki Region Saar-Lor-Lux. Wybór tych euroregionów do prezentacji euroregionalizacjizachodnioeuropejskiej nie jest wcale przypadkowy, gdyż z jednej strony Euregio jestnajstarszą strukturą euroregionalną, stanowiącą wzorzec m.in. dla polskicheuroregionów, Euroregion Basiliensis z kolei jest ciekawym przykłademheterogenicznej struktury pod względem społeczno-ekonomicznym oraz warunkównaturalnych, która uruchamia szersze inicjatywy integracyjne. Natomiast WielkiRegion Saar-Lor-Lux jako przykład regionu homogenicznego spełnia funkcjekoordynacyjne i ma duże znaczenie integracyjne.Euregio (European Region), zwany w literaturze prekursorem euroregionów 35 ,powstał na granicy holendersko-niemieckiej w roku 1958 w ten sposób, że po obu jejstronach utworzono bliźniacze organizacje skupiające jednostki samorząduterytorialnego. W skład utworzonego euroregionu weszły, otoczone trzema rzekamiRenem, Ems i Ijssel, gminy holenderskie skupione w dwóch związkach roboczych,a mianowicie: Związku Współpracy Twente (22 gminy) i Związku WspółpracyAchterhoek (15 gmin) działające na mocy holenderskich przepisów o współpracymiędzygminnej oraz 34 gminy i 4 powiaty niemieckie stowarzyszone we WspólnocieKomunalnej Rhein-Ems (Kommunalgemeinschaft Rhein-Ems) 36 .Obecnie euroregion obejmuje około 13000 km² i zamieszkiwany jest przezblisko 3,2 mln mieszkańców 37 . Od początku swego istnienie oprócz tego, że był35 W literaturze podkreśla się pionierski charakter zawartej umowy transgranicznej. Charakterystycznejest, że podpisane porozumienie miało na celu wspólne przeciwdziałanie przewidywanemu kryzysowirolnemu w regionie zdominowanym ówcześnie przez rolnictwo. I. Pietrzyk: Polityka regionalna...,op.cit., s.294; T. Kaczmarek: Struktury terytorialno-administracyjne..., op.cit., s. 291 i nast.36 Wspólnota jest stowarzyszeniem funkcjonującym w oparciu o niemieckie ustawy o gminnychgrupach roboczych.37 Jeżeli chodzi o aktualny zasięg terytorialny euroregionu to w Niemczech są to następujące tereny -Niedersachsen: Landkreis Grafschaft Bentheim, Landkreis Osnabrück, Stadt Osnabrück, Teile dessüdlichen Emslandes (Emsbüren, Spelle, Salzbergen); Nordrhein-Westfalen: Kreis Borken, KreisCoesfeld, Kreis Steinfurt, Kreis Warendorf, Stadt Münster. Z terenów Holandii natomiast w składEuregio wchodzą - Provinz Gelderland: Regio Achterhoek, Gemeinde Warnsveld; Provinz Overijssel:Regio Twente, Teile Noordoost-Overijssels (Dalfsen, Hardenberg, Ommen); Provinz Drenthe: die148