Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

wymiany dóbr i usług 124 , w którym intensywność w porównaniu z przyciągającym lubdominującym terytorium jest zawsze wyższa niż z innymi terytoriami, to wówczasregion transgraniczny, jako właśnie wielofunkcyjny region biegunowy, może stać sięobszarem synergii, partnerstwa, komplementarności i korzyści skali. Powoduje to,iż region transgraniczny rozpatrywać można z trzech punktów widzenia 125 .Po pierwsze, można zastanawiać się czy region ten tworzy całość? Czylimamy tu kategorię zupełności i musimy sobie zadać pytanie w jakich dziedzinach i wjakim stopniu owa kategoria jest spełniona lub też nie? Kim są ewentualni uczestnicyi na podstawie jakiej strategii działają?Po drugie, punktem analizy staje się kategoria centralności, gdzie możnazastanawiać się czym są centra lub bieguny, które tworzą struktury osadnicze; gdzieznajdują się w hierarchii lub jakie są ich funkcje i wzajemne więzi?Wreszcie po trzecie rozpatrzyć należy obszary władzy w tych regionachi zastanowić się, jak rozwiną się interesy i strategie odpowiednich grup, siłspołeczno-gospodarczych i organizacji kulturalnych?W celu uzupełnienia analizy regiony transgranicznego należy jeszcze, opróczwspomnianych aspektów strefowych i biegunowych, podkreślić rolę podziałówpolitycznych i administracyjnych, które każde państwo przyjęło w trakcie swojejhistorii, a co ma istotny wpływ na więzi transgraniczne i stosunki umowne.Te istniejące podziały dość często są stare, wynikają z wielu różnic geograficznych,z form współzależności lub podziału między ośrodkami wiejskimi a miejskimi,z etnicznej historii kraju lub po prostu z arbitralnej decyzji rządu centralnego. Istnienietych podziałów na poziomie regionalnym lub subregionalnym określa nam terytoriumobowiązywania suwerenności narodowej i tym samym współpracy transgranicznej,która przecież jest instrumentem międzynarodowym opartym na tych podziałach 126 .Spróbujmy w oparciu między innymi o przestawione powyżej tezy syntetyczniezdefiniować pojęcie „regionu transgranicznego” w podstawowych jego aspektach:1) Region transgraniczny to rozdzielony granicami obszar co najmniej dwóchpaństw, stanowiący pod pewnym względem całość (istnieje jakiś wspólnyproblem odnoszący się do różnych dziedzin). Kryteriami identyfikacjii delimitacji są tu głównie czynniki ekonomiczne, ale także geograficzne,historyczne, etniczne, kulturowe i polityczno-administracyjne.124 Może to dotyczyć także innych sfer: kultury, mediów, usług administracyjnych itp.125 M. Greta: Euroregiony..., op.cit., s. 34 – 35.126 Ibidem.61