Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

zjawiska, które często współwystępują razem 145 .W literaturze przedmiotu 146 zwraca się także uwagę na charakter sieciosadniczej, a zwłaszcza funkcje miast i zachodzące między nimi powiązania, którewspomagają rozwój obszarów przygranicznych. Przejawia się to w integrowaniudziałalności różnych podsystemów regionów, wyznaczaniu lokalizacji działalnościgospodarczej, kształtowaniu sytuacji mieszkaniowej ludności, dostosowywaniurozmieszczenia ludności do układu przestrzennego gospodarki, a także formowaniusię powiązań gospodarczych w postaci lokalnych i regionalnych rynków handlowychi usługowych oraz rynków pracy. W strukturze osadniczej zaś największą rolęodgrywają aglomeracje miejskie jako koncentracje działalności gospodarczej opartena korzyściach lokalizacji i korzyściach urbanizacji.Tymczasem na obszarze pogranicza Polski w większości spotkać możnaośrodki małe, do 10 tys. mieszkańców, natomiast większe zagęszczenie miasto większym potencjale spotkać można jedynie w aglomeracji górnośląskiej,w obrębie zurbanizowanych obszarów przedsudeckich, w rejonie dolnej Wisły.Najgorzej sytuacja się kształtuje na obszarach wschodniego i północnowschodniegopogranicza, co ujemnie wpływa na standard obsługi ludności,dodatkowo w warunkach niskiej dostępności komunikacyjnej i słabo rozwiniętej sieciłączności.W przypadku obszarów przygranicznych rozwój może być warunkowanyrównież stanem środowiska przyrodniczego, które w przypadku polskiego obszaruwskazuje na wiele cech korzystnych. Przy analizie tego czynnika ważne są dwawspółzależne aspekty. Pierwszy aspekt to ograniczenie wzrostu gospodarczegospowodowane złym stanem środowiska lub jego ochrona przed zwiększaniemzanieczyszczeń lub zmianą użytkowania ziemi. Drugi aspekt dotyczy uzależnieniatempa odnowy środowiska od wzrostu gospodarczego, który umożliwi powiększenianakładów na ochronę środowiska. Oba te aspekty mają istotne znaczenia w rozwojuregionów. Dewastacja środowiska przyrodniczego i wynikające z tego dodatkowekoszty inwestycji gospodarczych oraz pogorszenie warunków życia prowadzą doograniczenia wzrostu gospodarczego. Natomiast wysoka jakość i atrakcyjnośćśrodowiska skłaniają do lokalizacji działalności o dużych wymogach środowiskowych.145Porównaj dane dotyczące struktury demograficznej na pograniczu, które prezentowałemw poszczególnych fragmentach niniejszego rozdziału.146 Z. Chojnicki, T. Czyż: Rozwój społeczno-gospodarczy w ujęciu regionalnym. W: Współczesneproblemy i koncepcje przestrzenno-ekonomiczne. Red. T. Czyż, H. Rogacki. Warszawa 2005, s. 13.227