Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

wpływów do budżetów gmin. Gminy położone blisko granicy, w których realizowanoProgram, w większym stopniu, zdaniem badanych, przyciągają sprzedawcówdziałających na targowiskach i pochodzących z innych stron Polski oraz klientówz zagranicy. Mieszkańcy gmin z projektami mają także częstsze kontakty z Niemcamiw porównaniu z obywatelami innych typów gmin. Zauważono także, że w gminachz Programem zrealizowano znacznie więcej inwestycji, niż tam gdzie Programu niebyło, co także przekładało się na wiedzę o inwestycjach wśród mieszkańców tychgmin.Analiza postrzegania się wzajemnego przez Polaków i Niemców pozwalałatakże na wyodrębnienie pewnych zależności. Kontakty mieszkańców miały zarównocharakter rzeczowy (zakupy), jak i bardziej spersonalizowany (imprezy kulturalne,relacje towarzyskie). Polska i niemiecka populacja dzieliła się na trzy części. Jednatrzecia była zadowolona z sąsiedztwa, uważała znajomość języka sąsiada za ważną.Również mniej więcej 1/3 była w stosunku do sąsiada obojętna, a pozostała trzeciaczęść miała raczej stosunek niechętny. Niezależnie jednak od deklarowanychsympatii zarówno Niemcy, jak i Polacy jeździli nawzajem do swoich krajów nazakupy. Wydaje się, że zwiększenie częstotliwości kontaktów było niewątpliwązasługą Programu, którego inwestycje m.in. w przejścia graniczne i infrastrukturękomunikacyjną, umożliwiły stosunkowo łatwe i szybkie przekraczanie polskoniemieckiejgranicy.Odrębnie w badaniach potraktowano opinie przedsiębiorców i wykonawcówprojektów w ramach Programu. Wynikało to z faktu, że podstawową przesłanką byłaocena jego skuteczności i znaczenia z punktu widzenia gospodarczego 47 .Na podstawie zebranego materiału zaobserwowano, iż przedsiębiorstwa wykazywałysię małym stopniem znajomości Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska-Niemcy (zaledwie 11,8% wiedziało o realizacji inwestycji z niego), a dodatkowow grupie zaznajomionych z jego realizacją niewiele z podmiotów wskazywało nakorzyści jakie on przynosi dla ich działalności. W większym stopniu przedsiębiorstwawiedziały o realizacji przez gminy inwestycji przy udziale różnych środkówpomocowych Unii Europejskiej (pamiętać jednak należy, że mogły to być także środkiz innych programów). Duża także była grupa przedsiębiorców, którzy potrafiliwskazać te rodzaje inwestycji, które rzeczywiście były realizowane w gminie przywspółudziale środków z UE (w tym Programu Współpracy Przygranicznej PharePolska-Niemcy). Prawie połowa ankietowanych przedsiębiorców odnotowujących47 Zob. szerzej szczegółowy opis i charakterystykę założeń badania – ibidem, s. 141 – 142.345