Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

egionem Europy Środkowej 75 .Kolejnym ważnym czynnikiem jest fakt, iż przez Polskę i Niemcy przebiegajągłówne połączenia komunikacyjne między zachodnią i wschodnią Europą 76 . Jest toprzede wszystkim połączenie drogowo-kolejowe Paryż-Berlin-Warszawa-Moskwaoraz połączenie drogowe Lipsk-Drezno-Kraków-Rzeszów do Lwowa i Kijowaz odgałęzieniem do Odessy 77 . Ich rola w przepływie towarów i ludzi wzrastanieustannie o czym świadczą wskaźniki ilościowe oraz plany modernizacjii rozbudowy tych połączeń. Nie wolno także zapominać o projektowanej i częściowojuż realizowanej transeuropejskiej autostradzie o przebiegu południkowym. Biegnieona od Gdańska (z przedłużeniem promowym do Skandynawii) poprzez krajebasenu dunajskiego, kraje bałtyckie z odgałęzieniem do Austrii i Włoch. To wszystkoświadczy o tym, iż Polska może stać się jednym z ważnych węzłów komunikacyjnychnowej Europy. Wydaje się, że nie powinno się zaprzepaścić szans i profitów jakieniesie za sobą tak bardzo korzystne usytuowanie obszaru, który pełniąc rolę łącznikaeuropejskiego pozwoliłby zlikwidować istniejącą lukę rozwojową 78 . (zob. rysunek nanastępnej stronie)Obok uwarunkowań geopolitycznych i infrastrukturalnych o charakterzepogranicza polsko-niemieckiego decydują kryteria geograficzno-ekonomiczne.Uwzględniając powierzchnię, liczbę ludności oraz gęstość zaludnienia, niemieckielandy przygraniczne nie różnią się znacząco od polskich województw. Łącznie krajezwiązkowe zajmują 19,9% (71 062 km²) całych Niemiec, przy czym Brandenburgiastanowi ponad 40% obszaru przygranicznego. Polski obszar przygraniczny stanowizaś 18,2% (56 834 km²) łącznej powierzchni Polski. Po stronie polskiej silniejzaznacza się dysproporcja wielkości poszczególnych województw przygranicznych.Najmniejsze województwo w regionie – lubuskie – jest mniejsze o ponad 40% od75 P. Dobrowolski: Euroregiony a kształtowanie demokracji lokalnej. W: Społeczeństwo wobecproblemów transformacji i integracji. Red. J. Liszka. Ustroń 2000, s. 62. Zob. też W. Dziemianowicz:Uwarunkowania gospodarcze współpracy transgranicznej z Niemcami. W: Współpraca transgranicznaUnii Europejskiej; Doświadczenia polsko – niemieckie. Red. G. Gorzelak, J. Bachtler, M. Kasprzyk.Warszawa 2004, s. 59; B. Winiarski, Z. Przybyła: Transgraniczna współpraca polsko-niemiecka.Koncepcje – szanse – zagrożenia. W: Gospodarka i polityka regionalna okresu transformacji. Red.W. Kosiedowski. Toruń 2001, s. 300.76 Takiemu bardzo korzystnemu położeniu komunikacyjnemu sprzyja orografia terenu i najkrótszepołączenia między krańcowymi punktami Europy.77 Por. T. Sumień: Integracyjne odniesienia i dostosowania przestrzeni polskiej do przestrzeni UniiEuropejskiej. W: Polska przestrzeń w europejskiej integracji i transgranicznej współpracy. Red.M. Baranowska – Janota, Z. Dembowska. Warszawa 1998, s. 48 i nast.; M. Rościszewski: Niemcy –zachodni sąsiad Polski. W: Polska i Niemcy. Geografia nowego sąsiedztwa..., op.cit., s.77 – 78.78 W. Malendowski, M. Ratajczak: Euroregiony..., op.cit., s. 89; zob. także S. Ciok: Pograniczezachodnie Polski w perspektywie..., op.cit., s. 97; E. Nowińska: Współpraca ponadgraniczna..., op.cit.,s. 208 – 209.198