Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

i to z dobrym skutkiem. Warto również zauważyć, iż ponad połowa gminzadeklarowała, że gdyby nie środki programu, to nie podjęto by samodzielnieposzczególnych inwestycji. Poza tym udział w projektach owego Programu wymagałwspółpracy innych gmin, co pośrednio przyczyniło się do rozszerzenia dalszejwspółpracy na inne dziedziny. Można zatem potwierdzić, że przyczyniło się towydatnie nie tylko do zrealizowania projektu w ramach Programu, ale spowodowałointensyfikację współpracy z innymi gminami i przyniosło wiele pozytywnych skutkówdla ich rozwoju. W opinii badanych pośrednie skutki realizacji projektów byłynajbardziej pozytywne (67%) w dziedzinie poprawy warunków życia mieszkańców.Wskazano również na napływ inwestorów (28%) oraz poprawę nastawieniamieszkańców do Niemców (43%). Bardzo duży odsetek gmin (85%) uważał również,że Program spełnił całkowicie lub przynajmniej częściowo ich oczekiwania.Wręcz identyczne wyniki badań uzyskano w przypadku instytucjiuczestniczących w Programie (wymienić tu można takie podmioty, jak: instytucjekultury, instytucje sportowe, administrację, straż pożarną, policję, placówkioświatowe).Oprócz analiz przeprowadzonych w gminach i instytucjach zespół badaczyocenił także wiedzę i zebrał opinie na temat realizacji programu wśród mieszkańców.Jak słusznie zauważają naukowcy, stopień poinformowania obywateli i ich pozytywnystosunek do tego rodzaju przedsięwzięć może mieć wpływ na władze lokalnei stymulować je do działania, zaś posiadana wiedza może przyczyniać się dozrozumienia mechanizmów współpracy w ramach Unii Europejskiej. W tym celuwyodrębniono w badaniu pięć kategorii gmin: „blisko granicy i z projektamiProgramu”, „blisko granicy i bez projektów Programu”, „daleko od granicyi z projektami Programu”, „daleko od granicy i bez projektów Programu” oraz „miastaprzygraniczne” 46 .Jak się okazało, większość mieszkańców dostrzega wpływ granicy, główniew tych gminach, które położone są w pasie przygranicznym. Również zauważonoprawidłowość, że w większym stopniu odczuwają ów wpływ mieszkańcy gminobjętych Programem (62,3%), w porównaniu z mieszkańcami miejscowości,w których go nie było (44,7%). Rola Programu uwidacznia się również w takichzjawiskach, jak napływie klientów z zagranicy i inwestycjach, które generują wzrost46 Należy podkreślić, że choć próba nie była reprezentatywna, umożliwiła uzyskanie szerokiegospektrum opinii mieszkańców badanego obszaru, a dzięki znacznej jej liczebności (2727 osób) możnabyło uznać wiarygodność tego sondażu. Zob. B. Jałowiecki: Program współpracy przygranicznejPhare Polska-Niemcy..., op.cit., s. 116.344