Uniwersytet Śląski Wydział Nauk Społecznych Instytut Nauk ...

W Hiszpanii przez długi okres prowadzona była polityka asymilacji,potęgująca narastanie dążeń autonomicznych, które szczególne widoczne byływ przypadku kraju Basków i Katalonii gdzie odrębność narodowa, cywilizacyjna,a zwłaszcza szczególnie wysoki rozwój ekonomiczny, odegrały decydującą rolęw konflikcie z władzami centralnymi 23 . W efekcie nacisków wewnętrznych przyznanotrzem regionom: Katalonii (w 1932 roku), Kraju Basków i Galicji (w roku 1936)szerokie uprawnienia autonomiczne, którymi jednak wymienione regiony nie cieszyłysię zbyt długo, gdyż zaprowadzony po wojnie domowej reżim generała Franco niedopuszczał jakichkolwiek ruchów regionalnych 24 .Natomiast w przypadku Włoch sytuacja jest nieco odmienna. Z jednej stronypodkreśla się, że regionalizm włoski stanowił swego rodzaju zabezpieczenie przedpowrotem do ustroju totalitarnego 25 , ale z drugiej strony nie wolno też zapominaćo czynniku ekonomicznym, gdzie regionalizacja ma służyć odłączeniu się regionówbogatych od biednych 26 .Na pewno na podstawie tych dwóch krajów można stwierdzić, że regionalizmlat trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku był ciągle jeszcze bliskiregionalizmowi politycznemu. Natomiast większe zainteresowanie regionalizmemadministracyjnym można zaobserwować po zakończeniu II wojny światowej,co wydaje się mieć swoje logiczne uzasadnienie w postaci sytuacji międzynarodoweji implikacji powojennych.W oparciu o powyższe uwagi nie należy jednakże zapominać, że regionalizmadministracyjny ma swoje korzenie także w XIX wieku. To wówczas Vidal de laBlanche zaproponował tzw. „zasadę węzła”, która zakłada, że regiony rodzą sięprzez swoje centrum, dlatego właśnie podczas opracowywania nowego podziałuadministracyjnego należy opierać się na dużych ośrodkach (duże miasta jakocentra). W myśl tej zasady nowotworzone jednostki miały ułatwiać rozwiązywaniewyzwań stojących przed administracją na obszarach większych niż departament.Opisywany model zaczęto wprowadzać we Francji na podstawie przepisów ustawy23W przypadku Hiszpanii podkreśla się rolę cech społeczno-gospodarczych Zob. M. Greta:Euroregiony..., op.cit., s. 17.24 Obowiązywała zasada „Hiszpania jedna, wielka i wolna”.25 Widać tu z jednej strony echa II wojny światowej, a z drugiej odniesienie do sytuacji panującejw kraju sąsiednim – Hiszpanii.26 Problem regionalizacji we Włoszech ma swoje odzwierciedlenie po dzień dzisiejszy. Na przykładw wyborach w 1992 roku partia Umberto Bossiego – Liga Północna w trakcie swojej kampaniiwyborczej postulowała szereg działań dla podkreślenia różnic między bogatą północą a biednympołudniem (m.in. przekazanie do władz regionów kontroli nad szkolnictwem i przekształcenie Włochw państwo federacyjne złożone z trzech części). Zob. na ten temat więcej W. Orłowski, W. Skrzydło:Ustrój polityczny Republiki Włoskiej. W: Ustroje państw współczesnych. E. Gdulewicz, W. Kręcisz,W. Orłowski, W. Skrzydło, W. Zakrzewski. Lublin 2001, s. 64 i nast.25