I, 19 B - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek

564 ii. allgemeiner und gelehrter briefwechsel 1700–1701 N. 289
e vicinia principibus, ita in tuo fabricatum est fulmen q u o d s a e v o s c o m p e s -
c u i t i g n i b u s i g n e s. Tum primum Europa respirare visa est, et sese a terrore
collegit. Post longum, et difficile bellum, cujus magna pars fuisti, post socios, per Germaniam,
Belgium, Italiam sustentatos, servatos, restitutos, pax facta est, tolerabilior
5 quam initio belli non sperabatur. Poterat haberi melior et firmior, si sociis ubique eadem
quae TIBI mens fuisset; sed obsecundandum fuit aliam rerum seriem parantibus fatis.
TIBI et conscientia officii probe curati tranquillitatem et rerum praeclare gestarum magnitudo
gloriam dabat. Ita parta quiete, quae jam inter turbas provide agitaveras consilia
de amplificanda Familiae Tuae dignitate paulatim in rem conferre coepisti.
10 Cum primum quaestio inter Tuos in arcano proposita est, an conveniret ad Regium
fastigium niti, viri prudentissimi, et fidelissimi multa considerabant, plurima ipse expendebas.
Dicamne quod mirum multis videbitur? Sed dicam tamen, quia paucis in aula Tua
ignoratur, plus TIBI Tecum, ut ita loquar, certandum fuisse, an Rex esse velles, quam
cum aliis ut habereris. Scilicet in re ancipiti propius sapientiae judicatur, sustinere assen-
15 sum, temeritatis promtitudo damnatur. Sed tunc quoque quod saepe alias apparuit, esse
principum animis lumen aliquod coelitus datum, cujus ductu inter incerta rerum feliciter
reguntur. [Praeterea princeps sapiens summam rerum optime perspicit, alii quantumcunque
praestantes interdum inter negotia mersi non aeque animos attollere possunt.
Denique aliter cogitat consiliarius, etsi Parmenio sit experientia, Hephaestio fidelitate;
1 principibus (1 ) . Ibi fabricatum est fulmen (2 ) , ita L 4 f. est, (1 ) qvalis initio belli sperabatur
(2 ) melior qvam (3 ) tolerabilior . . . non sperabatur L 5 et (1 ) durabilior (2 ) firmior L 10 qvaestio
(1 ) domi Tuae (2 ) penes Te (3 ) inter Tuos . . . proposita est | magna gestr. | , an | TIBI gestr. | conveniret L
11 niti, (1 ) magnae suscitatae sunt animorum contentiones (2 ) viri L 11 f. fidelissimi (1 ) complures
(2 ) multa considerabant, (a) multa verebantur (b) plurima . . . expendebas L 13 TIBI (1 ) domi Tuae
certandum (2 ) et ut ita dicam Tecum (3 ) Tecum | domi gestr. | . . . fuisse L 13 f. qvam (1 ) apud alios
qvomodo fieri posses (2 ) qvam alibi ut habereris (3 ) cum . . . habereris L 15 damnatur. (1 ) Satzanfang
mit rechtwinkliger Markierung versehen Addo qvod facilius est (a) objicere qvam vincere (b) videre qvam
vincere difficultates (2 ) Sed (a) nusqvam magis apparuit (b) tunc . . . apparuit L 17 f. perspicit;
(1 ) Ministri inter (2 ) Administri (3 ) alii . . . interdum L
1 f. fulmen . . . i g n e s : vgl. Ovid, Metamorphoses, 2, 310–313. 4 pax: der Frieden von Rijswijk
1697. 17–565,1 [Praeterea . . . Alexander.]: Mit eckigen Klammern pflegte Leibniz Passagen zu
kennzeichnen, die er nicht in die Abfertigung aufnehmen wollte. 19–565,1 aliter . . . Alexander: vgl.
Plutarchos, , 29.
24. 10. 2005