Zoran Sulejmanov - Sudija Izvestitel - kniga I (p.1194)

528
Pravno mislewe
Vo ~l. 8 al. 6 i 7 od Ustavot, kako temelni vrednosti na ustavniot
poredok na Republika Makedonija se utvrdeni pravnata za{tita
na sopstvenosta i slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto.
Vo ~l. 30 st. 1 od Ustavot se garantira pravoto na sopstvenost i
pravoto na nasleduvawe. Vo st. 2 na istiot ~len od Ustavot e utvrdeno
deka sopstvenosta sozdava prava i obvrski i treba da slu`i za dobro na
poedinecot i na zaednicata.
Spored st. 3 na ovoj ~len od Ustavot nikomu ne mo`at da mu bidat
odzemeni ili ograni~eni sopstvenosta i pravata koi proizleguvaat
od nea, osven koga se raboti za javen interes utvrden so zakon.
Spored ~l. 54 st. 1 od Ustavot, slobodite i pravata na ~ovekot i
gra|aninot mo`at da se ograni~at samo vo slu~ai utvrdeni so Ustavot.
Vo ~l. 55 st. 1 od Ustavot, koj e i prv ~len vo poglavjeto "Osnovi
na ekonomskite odnosi," se garantira slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto.
Vo st. 2 na ovoj ~len od Ustavot e utvrdeno deka Republikata
obezbeduva ednakva pravna polo`ba na site subjekti na pazarot.
Republikata prezema merki protiv monopolskata polo`ba i monopolskoto
odnesuvawe na pazarot.
Spored st. 3 na ~l. 55 od Ustavot, slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto
mo`at da se ograni~at so zakon edinstveno zaradi odbranata
na Republikata, začuvuvaweto na prirodata, `ivotnata sredina
ili zdravjeto na lu|eto.
Vo ~l. 57 od Ustavot e utvrdeno deka Republikata go pottiknuva
ekonomskiot napredok i se gri`i za poramnomeren prostoren i regionalen
razvoj, kako i za pobrz razvoj na stopanski nedovolno razvienite
podra~ja.
Od navedenite ustavni odredbi proizleguva deka Ustavot na Republika
Makedonija, garantiraj}i go pravoto na sopstvenost, kako
edno od osnovnite ekonomski prava i slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto,
kako edna od osnovite na ekonomskite odnosi, se opredelil
za pazarno stopanstvo, vo ~ii uslovi na stopanisuvawe Republikata,
kako garant na slobodata na pazarot i pretpriemni{tvoto, ima
obvrska da obezbedi ednakva pravna polo`ba na site subjekti na pazarot,
da prezema merki protiv monopolskata polo`ba i monoposkoto
odnesuvawe na pazarot, kako i da go pottiknuva sevkupniot nejzin ekonomski
razvoj i napredok.
Vaka utvrdenata ustavna uloga na dr`avata vo sferata na ekonomskite
odnosi, od druga strana, zna~i deka taa i vo uslovi na pazarno
stopanstvo ima soodvetni ingerencii vo obezbeduvawe i sozdavawe na
pravni, institucionalni i drugi pretpostavki za slobodno funkcionirawe
na pazarnoto stopanstvo i ekonomskite zakonitosti.
Vo ostvaruvaweto na ovaa funkcija dr`avata ima doneseno pove}e
normativni i drugi akti, odnosno dokumenti, me|u koi e i Za-