Zoran Sulejmanov - Sudija Izvestitel - kniga I (p.1194)

734
Ustavnosudska praktika
1. Ustavniot sud na Republika Makedonija so Re{enie U. br.
107/2004 od 29 septemvri 2004 godina ne povel postapka za ocenuvawe
na ustavnosta na ~l. 17 st. 1 od Zakonot za penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe ("SV RM," br. 80/1993, 3/1994, 14/1995, 71/1996, 32/1997, 24/
2000, 96/2000, 50/2001, 85/2003, 50/2004).
So inicijativata se osporuvala navedenata odredba od Zakonot
kako nesoglasna so pove}e ustavni odredbi me|u koi i so ~l. 9 od Ustavot,
bidej}i so zakonskata odredba gra|anite se stavale vo neednakva
polo`ba po odnos na polot, za ostvaruvawe na pravata od Zakonot.
Spored obrazlo`enieto na re{enieto na Sudot, Ustavot go
proklamira i utvrduva op{tiot princip na pravoto na gra|anite na
socijalna sigurnost i socijalno osiguruvawe koe e prepu{teno na ureduvawe
so zakon i kolektiven dogovor. Ustavot, isto taka, ja proklamira
gri`ata na Republikata za socijalna za{tita i socijalna sigurnost
na gra|anite, koja se ostvaruva vrz osnova na na~eloto na socijalna
pravi~nost, kako i posebnata za{tita na majkite.
Spored toa, proklamacijata na tie ustavni principi proizleguva
od socijalniot karakter na dr`avata, a vidovite na pravata {to
se steknuvaat so socijalnoto osiguruvawe, nivnata visina, na~in na
steknuvawe i koristewe se rezervirani za zakonodavnata vlast, koja
ima {irok prostor vo ureduvaweto na site relevantni odnosi koi se
od zna~ewe za ostvaruvawe na socijalnata sigurnost na gra|anite.
Voedno za{titata na `enata i zabranata na site oblici na diskriminacija
e poseben interes i na me|unarodnite pravni akti, i
spored ~l. 25 od Univerzalnata deklaracija za pravata na ~ovekot, majkite
i decata imaat pravo na posebna nega i za{tita.
Spored ~l. 4 st. 2 od Konvencijata za eliminirawe na site formi
na diskriminacija na `enata (donesena od Generalnoto sobranie na
OON vo 1979 godina, koja e vo sila od 3 septemvri 1981 godina) usvojuvaweto
na posebnite merki na dr`avite ~lenki, ~ija cel e za{titata
na maj~instvoto ne se smetaat za diskriminatorski. Spored ~l. 11 od
ovaa Konvencija, eliminiraweto na diskriminacijata na `enata sodr`i
i utvrduvawe na pravo na zdravstvena za{tita i za{tita na rabota,
osobeno za{tita vo slu~aj na zaminuvawe vo penzija.
Imaj}i go predvid navedenoto, Sudot utvrdil deka opredeluvaweto
na popovolni uslovi odnosno skratuvawe na godinite na starost
na `enata rabotnik za ostvaruvawe na pravo na starosna penzija e vo
funkcija na ostvaruvawe na ednakvost so ma`ot, a ne deka ma`ot se
stava vo ponepovolna polo`ba i deka postoi diskriminacija po odnos
na polot, za ostvaruvawe na pravata od Zakonot.
Od ovie pri~ini spored Sudot ne mo`e da se postavi pra{aweto
za soglasnosta na osporenata odredba od Zakonot so Ustavot.