prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Rozdział<br />
I<br />
ZNAKI ROZPOZNAWCZE PRAWA BLIŻSZOŚCI<br />
1. TERMINOLOGIA<br />
a) Terminologia prawa bliższości w ogóle.<br />
Terminologia prawa bliższości jest nie tyle różnorodna, co wieloznaczna,<br />
przy czym wieloznaczność ta bynajmniej nie maleje z biegiem<br />
czasu, a więc i z <strong>do</strong>skonaleniem się pojęć prawnych. Nie wiemy, jak nazywano<br />
<strong>prawo</strong> bliższości w w. XII, nikłe źródła z tego okresu milczą<br />
zupełnie na ten temat. Niewiele nam mówią także materiały z następnego<br />
stulecia. Nawet tak wymowne pod innymi względami źródło, jak<br />
Księga henrykowska, tu niemal zupełnie zawodzi. Spotykane w niej<br />
określenie mos, ius Polonicum oznacza nie tyle naszą instytucję, ile<br />
obyczaj, <strong>prawo</strong> polskie, <strong>do</strong>puszczające wzruszalność alienacji przez <strong>krewnych</strong><br />
w ogóle, w tym także z tytułu prawa bliższości. Ilustracją niech<br />
będą fragmenty Księgi:<br />
1. Skazani na gardło za łotrostwo dziedzice Bobolic, chcąc wykupić<br />
się od kary (książę dał im tę szansę), postanawiają sprzedać swoją majętność,<br />
by uzyskać potrzebną gotówkę, „Qui cum suam hereditatem<br />
more Polonico suis parentibus venalem prebuissent, dixerunt cognati:<br />
»Vendite cui volueritis, quia non habemus unde colla vestra redimamus«"<br />
(s. 261).<br />
2. Syn nieletni w momencie pozbycia nieruchomości przez ojca „postquam<br />
pervenit ad intelligibilem etatem, temptaverit sepe facta patrui et<br />
patris sui more Polonico revocare" (s. 268).<br />
3. Opat henrykowski wzdraga się przed kupnem lasu Głębowice od<br />
Stefana Kobylejgłowy. „Si hanc silvam emero, heredes Stephani postmodum<br />
iure Polonico requirent" (s. 280).<br />
4. Prepozyt kamieniecki rozprasza obawy opata henrykowskiego. Las<br />
można spokojnie nabyć, bo nie jest to patrimonium Stefana, „potestis<br />
earn emere secure, quia nullus heredum Stephani habet nec habebit in