prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
że każdy z nabywców ma dzierżyć określoną część nabytku (niekoniecznie<br />
równą) 44 lub że każdy z pozbywców otrzymuje określoną część<br />
sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości (także niekoniecznie równą)<br />
45 . Mamy tu więc, po<strong>do</strong>bnie jak przy sprzedaży Rączyc, kilka transakcji<br />
objętych jednym <strong>do</strong>kumentem. Przyczyny takiego łączenia należy<br />
chyba upatrywać w tym, że przedmiot alienacji stanowiła cała wioska,<br />
należąca <strong>do</strong> kilku indywidualnych właścicieli. Duże luki chronologiczne<br />
w drukowanych dyplomach mazowieckich nie pozwalają sprawdzić, czy<br />
z takiej łącznej zapiski sporządzano oddzielne <strong>do</strong>kumenty dla każdego<br />
pozbywcy lub nabywcy.<br />
Przed bezwzględnym przyjęciem kryterium Michalewicza powstrzymywała<br />
Kolańczyka uznawana powszechnie ogromna chwiejność terminologiczna,<br />
która cechuje nasze i obce źródła średniowieczne. Nie negując<br />
tego, sądzimy, że w odniesieniu <strong>do</strong> naszego problemu należy<br />
źródłowo sprawdzić tę opinię. Ze względu na ciągłość chronologiczną,<br />
ciągłość ręki pisarskiej, wreszcie w mniejszym stopniu niż w dyplomach<br />
formularzowy charakter zapisek najbardziej <strong>do</strong> kontroli nadają się metryki<br />
i księgi są<strong>do</strong>we, zwłaszcza wydane in extenso, a więc nie wyciągi<br />
i nie regesty. Tu jednak napotykamy inne z kolei trudności. Otóż istnieje<br />
spora liczba metryk i ksiąg są<strong>do</strong>wych, w których <strong>prawie</strong> wcale nie<br />
ma wzmianek o konsensie <strong>krewnych</strong> na pozbycie nieruchomości, na<br />
przykład Ul. I i II; Bkuj.; MKM I i II; MK. W pozostałych nie każdemu<br />
pozbyciu towarzyszy zgoda 48 . Tak więc te źródła dla interesującej nas<br />
tu kwestii są niemal bezużyteczne. Zwróćmy natomiast uwagę na formularze<br />
alienacyjne. Rzecz charakterystyczna, o ile w większości z nich<br />
znajdujemy zwroty cum consilio amicorum itp., to una cum, communibus<br />
manibus na próżno byśmy w nich szukali. Wszędzie mamy <strong>do</strong> czynienia<br />
z pozbywcą jednostkowym 47 . Stąd też, jeśli w <strong>do</strong>kumentach<br />
praktyki występuje zwrot una cum, świadczy to o <strong>do</strong>stosowywaniu formularza<br />
<strong>do</strong> stanu faktycznego. Mamy wreszcie <strong>do</strong>kumenty, gdzie kilku<br />
<strong>krewnych</strong>, których imiona są połączone spójnikiem et lub una cum,<br />
pozbywa nieruchomość cum consilio, consensu amicorum 48 .<br />
Nasze usiłowania nie zmierzają w kierunku przyznania kryterium<br />
Michalewicza atrybutu absolutnej pewności, uważamy, że dla źródeł<br />
21<br />
44 MKM II, 304, 320 z 1431 r.<br />
45 MKM II, 310 z 1431.<br />
46 To samo w odniesieniu <strong>do</strong> materiału dyplomatycznego stwierdza Michal<br />
e w i c z, op. cit., PH III, s. 121.<br />
47 Zob. Liber formularum, AKP I, s. 220, 226, 239, 306; także formularze w H e r-<br />
burta Statuta Regni Poloniae, wyd. 2, Lublin 1756, s. 46 nn.; Liber dispar., 256.<br />
48 Na przykład KDMP IV, 992 z 1387 r.; KDWP V, 104 z 1406 r.; KDMP IV,<br />
1134 z 1412 r.; KDKK II, 567 z 1416 r.; KDMaz., 155 z 1417 r.
Change language