prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ku 8 albo oznaczać <strong>do</strong>bra w spadku otrzymane 9 czy nawet ogół spadkobierców<br />
10 . Określano nim także pierwszeństwo w zaspokojeniu wierzytelności<br />
Jak widzimy, różnorodność znaczeń jest tu nawet jak na średniowiecze<br />
wyjątkowo duża, problemem więc poważnym staje się odróżnienie<br />
iuris propinquitatis w znaczeniu prawa bliższości. Właśnie ze względu na<br />
taką wieloznaczność kryterium selekcji powinno być ostre i precyzyjne.<br />
13<br />
oznacza też niekiedy tyle, co pertinentia, attinentia. MKM I, 562 z 1427 r.: „S....<br />
et A. ... omnes et singulas portiones suas in Z. ... P. de M. pro tota sua hereditate<br />
in M. et suis attinentiis omnibus et propinquitatibus wlgariter przischotlky ...<br />
commutavit". Po<strong>do</strong>bnie MKM I, 563. Dla Russockiego MKM I, 562 służy za <strong>do</strong>wód,<br />
że z dzierżeniem ziemi związane były szczególne uprawnienia, m. in. <strong>prawo</strong> bliższości<br />
(Russocki, Formy, ods. 113 na s. 50). Kiedy indziej termin nasz jest synonimem<br />
opisowego zwrotu cum omni iure, quaem habet, vel habere potest, vendidit.<br />
MKM I, 451 z 1427 r.: vendidit in perpetuum cum propinquitate omnimoda, quam<br />
ibidem habere poterit". Po<strong>do</strong>bnie MKM I, 456 z 1427 r„ 77 z 1425 r., 200 z 1425 r.<br />
i in. Russocki interpretuje powołane źródła po<strong>do</strong>bnie jak MKM I, 562 (Russocki,<br />
jw.). Być może, w znaczeniu prawa pierwokupu (nie wiemy, czy nie umownego)<br />
użyto terminu propinquitas w MKM 1, 177 z 1430 r.: „O. de L. propinquitatem suam,<br />
quam habuit ad emendam aream in hereditate B. ... que area fuit Nicolai iam<br />
defuncti, Petro de L. resignavit perpetúe". Dla Russockiego przytoczona zapiska<br />
służy za <strong>do</strong>wód alienacji prawa bliższości (Russocki, Formy, s. 178, ods. 285<br />
<strong>do</strong> s. 101). Niekiedy nie można odgadnąć, w jakim znaczeniu występuje propinquitas,<br />
na przykład w MKM I, 372 z 1426 r.: ,3. uxor F. de S. et P. filius K. de ibidem,<br />
et cum V. sorore sua ius ipsorum propinquitatis et derelicta, que super ipsos post<br />
obitum T. de P. ibidem in P. cesserat, dno M. ... vendiderunt".<br />
8 MKM I, 642 z 1428 r.: „P. de S. et M. et S. soror de S. decem mansos, qui<br />
ipsis racione propinquitatis post obitum A. de B. cesserant ... vendiderunt" (passim),<br />
i to na całym terytorium Polski. Por. AGZ XVI, 2304 z 1496 r.; patrz indeksy<br />
rzeczowe <strong>do</strong> tego wydawnictwa. W tym samym znaczeniu występuje bliskost w języku<br />
czeskim. CDSil. II, 36 z 1496 r.: „Anna S. ... a Radu przatel swych ... wyznała<br />
zie sie ge gest <strong>do</strong>sty stało zagegy otczyznu a materzyznu wsseczku y take<br />
zaten napadek a bliskost ponebossczyku Walczawowj bratru gegy wlastnym wyprawa<br />
wszeczka". Po<strong>do</strong>bnie bliskość oznacza spadek w zapisce sieradzkiej z 1406 r.,<br />
którą mylnie, moim zdaniem, przytacza R. Hube na <strong>do</strong>wód zastosowania prawa<br />
bliższości przy zastawie (R. Hube III, s. 187): „Jsze ta dzedzina ... o<strong>do</strong>czcza chodziła<br />
po zastawam w pocznaczcze lath, ani kney bliscoszczo prziszli". Także w Formula<br />
processus z 1523 r. pozew o spadek nosi nazwę pro propinquitate, VL I, 424<br />
(wyd. J. Ohryzki, w wyd. pijarów, s. 212).<br />
ven. F. obligavit et presentibus obligat propinquitatem suam in S., super ipsum<br />
devolutam post nob. Ch. sororem ipsius".<br />
10 CDPol. II 2 , 523 z 1367 r.: „Quod si, quod absit, filij desijsent vel quovismo<strong>do</strong><br />
decederent, extunc filie eorum vel omnis propinquitas feminei sexus eodem jure<br />
polonico gaudebunt".<br />
11 AGZ XIV, 3629 z 1456 r.: „<strong>do</strong>mini, ego inscripcionem habeo in libro terrestri<br />
et ponebam pecunias in termino coram iure terrestri, sed quia coram iudicio nob.<br />
Pyetrzyk familiaris dni Stiborii iudicis easdem pecunias propinquitate interdixit".<br />
9 Wil.