prawo bliższości krewnych w polskim prawie ziemskim do końca xv ...

WSTĘP
I
Niniejsza praca została napisana na seminarium historyczno-prawnym
na Wydziale Prawa Uniwersytetu Łódzkiego. Do jej powstania przyczyniła
się wydatnie inicjatywa przedwcześnie zmarłego prof. dr. Jana
Adamusa, który zachęcił mnie do podjęcia żmudnych badań nad prawem
bliższości. Jego też pamięci pracę tę dedykuję.
Grono osób, wobec których zaciągnąłem dług wdzięczności, jest
szersze. Pragnę więc wyrazić jak najgorętsze podziękowanie panu doc.
dr. Henrykowi Grajewskiemu, który po śmierci prof. dr, Jana Adamusa
zechciał przejąć obowiązki promotora i służył swą radą oraz pomocą,
daleko wykraczającą poza stosowane ramy. Składam również podziękowanie
panu prof. dr. Józefowi Matuszewskiemu — kierownikowi seminarium
oraz jego uczestnikom za szereg cennych uwag krytycznych
i wskazówek. Dziękuję także panu prof. dr. Juliuszowi Bardachowi,
którego życzliwości i staraniom zawdzięczam ukazanie się pracy drukiem.
II
Prawo bliższości jest to, najogólniej biorąc, uprawnienie do nabycia
rzeczy w pierwszej kolejności przed każdym, posiadającym gorsze do
tego prawo Patrząc od strony właściciela-pozbywcy, jest to ograniczenie
jego swobody wyboru nabywcy. Uprawnienie to może wypływać
1
Podana przez nas definicja jest lepsza, bo szersza od dotychczas formułowanych.
I tak na przykład definicja Gierkego zawęża prawo bliższości do dóbr pozbytych
w drodze sprzedaży (O. G i e r k e, Deutsches Privatrecht, t. III, Leipzig
1905, s. 766). Dąbkowski odnosi prawo bliższości tylko do dóbr ziemskich (P. Dą b-
kowski, Prawo prywatne polskie, t. II, Lwów 1911, s. 496). Z definicji Bardacha
można z kolei odnieść wrażenie, że nasza instytucja ma zastosowanie tylko wobec
alienacji, które dają nabywcy tytuł własności (J. Bardach, Historia państwa
i prawa Polski, t. I, do połowy XV wieku, wyd. 2, Warszawa M64, s. 296).