prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pomorze. Także w tej dzielnicy źródła z XIII w. milczą na interesujący<br />
nas temat 171 .<br />
Wielkopolska. Dokumenty, na których wyłącznie opierał się<br />
Michalewicz, tj. KDWP, istotnie nie zawierają <strong>do</strong>wodów prawa bliższości<br />
kobiet, wszakże nie jest to źródło jedyne. Jeśli autor nie sięgał<br />
<strong>do</strong> innych zbiorów, to pretensji o to nie mamy, ale trzeba mieć mu za<br />
złe, że nie uwzględnił pracy Winiarza. Tam właśnie znajduje się <strong>do</strong>wód<br />
na to, że krąg podmiotów obejmował również kobiety. Wzmianki pochodzą<br />
z lat 1316 (tylko praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bna) 172 i 1318 173 . Mimo to odstęp<br />
czasu między pierwszym wystąpieniem mężczyzn — agnatów a pierwszym<br />
wystąpieniem kobiet wynosi w Wielkopolsce przeszło 100 lat 174 .<br />
Czy nie przemawia to <strong>do</strong>bitnie za pierwotnym upośledzeniem kobiet<br />
Przypatrzmy się ponownie owej stuletniej różnicy czasu. Pierwsze<br />
wystąpienie syna znajdujemy pod r. 1208, lecz następne <strong>do</strong>piero pod<br />
r. 1253 175 . Brat pojawia się po raz pierwszy w 1234 r. i <strong>do</strong> r. 1262 występuje<br />
jeszcze kilka razy, lecz dalej mamy przerwę aż po r. 1296 176 . Te<br />
luki świadczą wymownie o charakterze materiału, którym dysponuje-<br />
59<br />
171 Fakty występowania córek lub sióstr w charakterze świadków pozbycia,<br />
choć z pewnością nie bez znaczenia, nie mogą chyba same przez się być <strong>do</strong>wodem<br />
W tak ważnej kwestii (zob. Pommerell. UB, 167 z 1257 r.; Pomm. UB III, 1437, 1508<br />
(tu córki wraz z mężami).<br />
172 CDPol. II 2 , 220 z 1316 r. Władysław Łokietek poświadcza, że „Heustachius<br />
et Johannes fratres Duleuici, in nostra ... presencia fuissent constituti ... sortem,<br />
que ipsos contingit in hereditate S. [wieś w Kaliskiem]" sprzedali za 12 grzywien<br />
denarów toruńskich komesowi Janowi, kasztelanowi kruszwickiemu. „Promisserunt<br />
eciam dicti H. et J. tunc idem comitem J. a tribus sororibus evincere et penitus<br />
exbrigare, si ipsas, vel aliquam ex eis contingeret dicto comiti J. de eadem sorte<br />
movere questionem".<br />
173 CDPol. II 2 , 228 z 1318 r. Stanisław z Brzezia sprzedał Rozkidalino mieszczaninowi<br />
brzeskiemu, a ten z kolei — biskupowi włocławskiemu. Potem Stanisław<br />
zabrał tę wieś biskupowi (oczywiście bezprawnie). Po śmierci Stanisława jego<br />
synowie i córki zwracają Rozkidalino Kościołowi, za co otrzymują 60 grzywien<br />
denarów toruńskich. „Ipsi vero Stanislai filii supradicti, una cum sororibus suis<br />
Elizabeth uxore Thomislai palatini, et Dirska relicta quondam Prezlay, et heredum<br />
ac successorum, consanguineorum quoque et affinum ac amicorum suorum nomine,<br />
omni iuri peticioni et accioni, si quod eis pro eadem hereditate competere posset<br />
aliqualiter in futurum, cesserunt et renunciaverunt". Wprawdzie występuje tu<br />
zwrot una cum, który przyjęliśmy uważać za znak rozpoznawczy niedziału między<br />
osobami nim połączonymi, jednakże stan cywilny sióstr (mężatki) przemawia za<br />
rozdzielnością majątkową.<br />
174 Zgoda syna w KDWP I, 63 z 1208 r., zgoda sióstr w CDPol. II 2 , 228 z 1318 r.<br />
173 KDWP I, 63 z 1208 r. i 319 z 1253 r. Potem idą nr 454 z 1273 i 807 z 1299 r.<br />
176 KDWP I, 175 z 1234 r. (niedziału <strong>do</strong>patruje się tu S z e l ą g o w s k i, Chłopi<br />
dziedzice, s. 14), 283, 285 i 286 z 1250 r., 295 z 1251 r , 335 z 1256 r., 365 z tegoż<br />
roku, 375 z 1259 r„ 397 z 1262 r. i 748 z 1296 r.
Change language