prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Mamy tu consilium amicorum i consensus plenaque voluntas liberorum.<br />
Można by mniemać, że rady udzielają krewni dalsi, a zgodę<br />
i wolę wyrażają dzieci. Takiego rozumowania nie uzasadnia jednak szereg<br />
wzmianek źródłowych, w których spotykamy consensus, a nawet<br />
voluntas amicorum 17 . Świadczą one wyraźnie o braku różnic między<br />
interesującymi nas tu terminami. Chociaż znikoma liczba zbiorów polskich<br />
formularzy średniowiecznych nie pozwala tego w sposób <strong>do</strong>stateczny<br />
u<strong>do</strong>wodnić, sądzimy, że właśnie im zawdzięczamy stosowanie raz<br />
tych, raz innych określeń na oznaczenie jednej w gruncie rzeczy— zgody<br />
<strong>krewnych</strong> na alienację 18 . Podzielamy także pogląd Taubenschlaga, że<br />
sam zwrot cum consilio amicorum ma charakter czysto formularzowy<br />
i nie zawsze odpowiada faktycznemu stanowi rzeczy 19 .<br />
c) Terminologia prawa pierwokupu.<br />
Brak w źródłach terminu technicznego na określenie prawa pierwokupu.<br />
d.) Terminologia prawa retraktu.<br />
To, co napisaliśmy o terminologii prawa pierwokupu, ma w pełni zastosowanie<br />
również tutaj. Określenie ius retractus w badanych przez nas<br />
źródłach nie występuje 20 . Reasumując, można w pewnym stopniu zasadnie<br />
nazwać <strong>prawo</strong> bliższości instytucją bez nazwy. Wyłania się<br />
w związku z tym <strong>do</strong>niosły problem znalezienia właściwych kryteriów,<br />
pozwalających wyodrębnić z masy źródeł tę nie nazwaną instytucję. Temu<br />
zagadnieniu poświęcamy następną część rozdziału.<br />
15<br />
17 KDWP III, 1443 z 1360 r„ po<strong>do</strong>bnie I, 385, 963, 972, 1011.<br />
18 Zob. na przykład w Liber formularum, AKP I: „amicorum suorum consilio",<br />
s. 220; „eciam suorum amicorum ex consensu", s. 226; „amicorum suorum salubri<br />
fretus consilio", s. 306; „suorum amicorum fretus consilio et consensu speciali",<br />
s. 239. Po<strong>do</strong>bnie „freta suorum consilio amicorum" w Lib. canc. VII, s. 54.<br />
19 R. Taubenschlag, Klauzula o „wolnej i nieprzymuszonej woli" w <strong>do</strong>kumentach<br />
prawnych polskiego średniowiecza, KH XLIX, 1935, s. 110, ods. 1. Inaczej<br />
Dąbkowski, op. cit., t. II, s. 353. Por. też zestawienie niektórych formuł<br />
konsensowych u R. Taubenschlaga, Formularze czynności prawno-prywatnych<br />
w Polsce XII i XIII wieku, SHPP XII, z. 3, s. 12. Kwestia interpretacji terminów<br />
consilium i consensus była swego czasu rozpatrywana u nas w związku z organizacją<br />
i kompetencją wieców. Zob. J. Adamus, recenzja pracy F. Bujaka,<br />
O urtecach w Polsce <strong>do</strong> końca wieku XIII, KH LII, 1938, s. 726.<br />
20 T. Zawacki, Processus iudiciarius Regni Poloniae, Cracoviae 1619, s. 66,<br />
pisze np. o revocatio propinquitatis, Lipski jednak używa określenia ius retractus<br />
(Lipski, op. cit., obs. XLIX, s. 127). Termin ius retractus występuje w aktach<br />
praktyki są<strong>do</strong>wej z XVII w. (zob. R i a b i n i n, Materiały <strong>do</strong> lubelskiego słownika<br />
aktowego, Lublin 1934, s. 29).
Change language