prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
prawo bliższoÅci krewnych w polskim prawie ziemskim do koÅca xv ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
niku zgody swego prawa retraktu. Zamiar pozbycia nieruchomości (czy<br />
też fakt pozbycia, to rozstrzygniemy niżej, gdy ustalimy, czym istotnie<br />
była zgoda) stawia w jednakowej sytuacji dziedzica koniecznego oraz<br />
ewentualnego. Tak jeden, jak drugi, jeśli chce posiadać to, co otrzymałby<br />
w drodze spadku, a więc darmo, musi po prostu kupić lub odkupić. Kupić<br />
na podstawie prawa pierwokupu, odkupić na podstawie prawa retraktu.<br />
Interesy majątkowe dziedzica koniecznego nie są pod tym względem niczym<br />
chronione. Wniosek z tego wyprowadzamy następujący: nie widzimy<br />
podstaw <strong>do</strong> szukania w <strong>prawie</strong> spadkowym uzasadnienia praw dziedziców<br />
koniecznych, ograniczających swobodę rozporządzania majątkiem<br />
spadkodawcy 65 .<br />
Jak już wspomnieliśmy, Sobociński każe się <strong>do</strong>myślać działania z mocy<br />
prawa spadkowego tam, gdzie darowizna zostaje zaczepiona przez<br />
<strong>krewnych</strong> po śmierci darczyńcy 68 . Myśl tę wypowiada autor mimochodem,<br />
toteż bez koniecznych w tym wypadku bliższych wyjaśnień może<br />
ona wzbudzić w czytelniku szereg wątpliwości. Przede wszystkim, czy<br />
każdy retrakt darowizny, <strong>do</strong>konany po śmierci darczyńcy, będzie znaj<strong>do</strong>wał<br />
uzasadnienie w <strong>prawie</strong> spadkowym Odpowiedź twierdzącą na to<br />
pytanie wykluczają <strong>do</strong>ść liczne w tej epoce niedziały rodzinne. Jeżeli ze<br />
sprzeciwem wystąpi na przykład syn nie oddzielony, to podstawę jego<br />
roszczeń tworzy <strong>prawo</strong> własności, a nie <strong>prawo</strong> spadkowe, ponieważ na to<br />
ostatnie nie ma w niedziale miejsca 67 . Czy jednak retrakt <strong>krewnych</strong> oddzielonych,<br />
<strong>do</strong>konany po śmierci darczyńcy, jest przejawem służących<br />
im praw spadkowych Jeżeli krewny, który objął spadek po darczyńcy<br />
akceptuje darowiznę, natomiast przeciwko niej występuje krewny, który<br />
w spadku nie partycypuje, wydaje się, że wówczas <strong>prawo</strong> <strong>do</strong> dziedziczenia<br />
jako tytuł roszczeń należy wykluczyć.<br />
W rezultacie tych redukcji pozostał nam jako możliwy tylko retractus<br />
ex iure successionis <strong>krewnych</strong>, którzy objęli spadek. Nie ulega wątpliwości,<br />
że mogli oni występować przeciwko darowiznom także za życia<br />
darczyńcy (oczywiście, mogli oni występować także przeciwko alienacjom<br />
odpłatnym, dla uproszczenia jednak pozostajemy wyłącznie przy darowiznach)<br />
i wówczas — jak słusznie przyjmuje Sobociński — byłoby to<br />
realizacją przysługującego im prawa bliższości. Takie wystąpienie po<br />
śmierci darczyńcy ma natomiast wypływać z prawa spadkowego. Czyn-<br />
27<br />
65 Kolańczyk za silnie akcentuje względność praw dalszych <strong>krewnych</strong> z uwagi<br />
na możliwość skupienia ich z kolei przez <strong>krewnych</strong> bliższych. Jak o tym niżej się<br />
przekonamy, istnieje bardzo niewiele wzmianek źródłowych o skupywaniu <strong>krewnych</strong><br />
dalszych przez bliższych, co też w poważnym stopniu utrudnia odtworzenie<br />
hierarchii <strong>krewnych</strong> (patrz niżej, rozdz. II, s. 66 nn.<br />
66 Patrz wyżej, s. 23 nn.<br />
07 Zob. W a l d o, op. cit., s. 159 nn.
Change language