FRONDA

uczyniliście najmniejszemu z moich braci, mnieście uczynili". Chodzi ochrześcijański caritas. Tam jest przyszłość. I tam się zadecyduje, czy Kościółkatolicki i wszystkie kościoły okażą się użytecznym członkiem społeczeństwaświatowego. Chciałbym, aby struktury kościelne stały się skromniejsze, pałacearcybiskupów stały się muzeami, aby biskupi byli bliżej ludzi, skromniej mieszkali,mniej mówili i więcej się modlili, mniej mówili i więcej działali. Mamy dobry przykład,mamy biskupa Gaillot z Francji, który także został usunięty przez Watykan. Żyjeon razem z osobami znajdującymi się na skraju społeczeństwa. To właśnie modelbiskupa, jakiego oczekuję.- Dla chrześcijaństwa zawsze wielkie znaczenie miało podkreślaniegrzeszności i potrzeby zbawienia człowieka. Kościół był przede wszystkiminstytucją dającą zbawienie. Co pan sądzi o tej roli Kościoła?- W ostatnim czasie, kiedy zajmowałem się ascezą moralną pierwszych wiekówKościoła katolickiego, napisałem książkę o powstaniu życia zakonnego. Pytałemsię, dlaczego akcentowanie grzeszności i cierpienia musiało być nachrześcijańskim zachodzie tak silne? Dlaczego najważniejszą ikoną zachodniegochrześcijaństwa musiał być Ukrzyżowany, opływające krwią zwłoki? I dlaczegow religiach azjatyckich główną ikoną, najważniejszym obrazem, jest medytującyw spokoju człowiek, bez żadnych ran i krwi? Nie mogę dać na to pytaniejednoznacznej odpowiedzi, bo procesy powstania tych symboli były bardzo długiei skomplikowane. W końcu działo się to przed dwoma tysiącami lat, wiele zaważyłtu przypadek. Jedno chcę powiedzieć: w przyszłym chrześcijaństwie powstaniekonieczność wycofania z pierwszego planu obrazu Ukrzyżowanego i wysunięciana jego miejsce ikony Zmartwychwstałego. Powiem, dlaczego tak musi być: zpowodu Auschwitz. Auschwitz było dla mnie - jako dla teologa, świadka tychwydarzeń i filozofa - tym właśnie punktem, obok którego nie można przejśćobojętnie i który, jeśli uprawia się filozofię, jeśli mówi się o przyszłości ludzkości,nie może być pominięty. To musi być przedmiot nieustannej refleksji. A antysemici,których zawsze mieliśmy i mamy, których tylu wyprodukowała Austria, nie widzieliżadnej sprzeczności między nabożeństwem do Ukrzyżowanego Jezusa inienawiścią do Żydów. Auschwitz miał długą przeszłość, był od dawnaprzygotowywany. To znaczy, że nienawiść do Żydów zawsze legitymizowała sięprzez zarzut: wy Żydzi ukrzyżowaliście Jezusa. Z tego powodu będziemy musielisię zastanowić, co dla nas oznacza ikona Ukrzyżowanego i jak powinniśmyobchodzić się przyzwoicie z Krzyżem w przyszłości. Dlatego powiedziałem, żeKrzyż należy wycofać z pierwszego planu na rzecz Zmartwychwstania.Także pytanie o winę, grzech, spowiedź nie ma dla mnie takiego znaczenia,bo to tak, jakbym się pytał: "czy się onanizowałem czy nie, czy miałem stosunekz kobietą czy nie?". To są drobiazgi, banalności, którymi nie powinien sobiezaprzątać głowy żaden poważny człowiek. Pierwsze pytanie o grzech, winę,spowiedź, pokutę dla całego Kościoła brzmi bowiem: jak mogło dojść do tego, żew cywilizowanym kraju doszli do władzy ludzie, którzy chcieli jedynie zgładzićŻydów? To jest punkt w którym grzech, wina, spowiedź i pokuta zyskują sens.Dopiero z takiego podejścia można wyciągnąć wnioski. Znaczyłoby to, że światowaFRONDA DOŻYNKI 1996 101