FRONDA

A teraz zwróćmy się ku Staremu Testamentowi, najpierw w wersjiSeptuaginty. Tak więc w Mądrości Syracha czytamy.39.1: "(Ten, kto rozważa Prawo Najwyższego) śledzi mądrość wszystkichstarszych, poświęca się cały poznawaniu proroctw,2: rozważa wywody sławnych mężów, rozgłębia się w strofy przypowieści,3: odkrywa tajniki przysłów i wykłada ukryte znaczenie przypowieści".Jeśli idzie o rabiniczny kanon Biblii hebrajskiej, to wypada zacząć od użyciaw nim terminu melitzah, który oznacza właśnie "metaforę, przenośnię", a występujetylko w dwóch, jakże znamiennych dla mojego wywodu miejscach:Prz.1.5: "Kto mądry, niech słucha i pomnaża naukę, a rozumny niech zdobywawskazówki,6: Aby zrozumieć przypowieść (= maszal) i przenośnię (= melitzah), słowamędrców i ich zagadki (= chidoth)".Hab. 2.5: Ponadto, bogactwo jest zdradliwe. Oto jest człowiek (chodzi o Babiloni jego władcę w sensie ogólnym), który ma żądzę mocy, a nie zaznaje spokoju.Jest chciwy jak Szeol i nie nasycony jak śmierć. Rości sobie prawo do wszystkichnarodów i gromadzi dookoła siebie wszystkie ludy.6: Lecz wszystkie one zanucą o nim pieśń szyderczą i uczynią goprzedmiotem przypowieści i przysłowia (dosł.: melitzah chidoth - "przenośniazagadek"), mówiąc: Biada temu, kto gromadzi mnóstwo tego, co do niego nienależy i przywłaszcza sobie wiele zastawów! Jak długo to potrwa? (Oj! Już chybaniedługo... A. W.).Tu trzeba wiedzieć, że słowo melitzah pochodzi od Jitz, co znaczy: "mówićnie wprost, szydzić, naśmiewać się". Stąd też wywodzi się mMlz - "tłumacz,interpretator, pośrednik, orędownik, naśmiewca, błazen.I rzeczywiście, czyż klasycyzm przykładem metaforyzacji nie jest czynność"tłumacza" - mejjlz, który przenosi znaczenia słów innego języka, co często niejest jednoznacznym odwzorowaniem?Oto co czytamy o melilz jako tłumaczeniu:Rdz. 42.23: "Lecz oni (tj. bracia Józefa) nie wiedzieli, że Józef to rozumie, botłumacz (melitz) pośredniczył między nimi".Do tego dodajmy znów wypowiedź z mądrości Syracha:Prolog, 15: "Prosi się więc was o życzliwość i uwagę przy czytaniu, a także opobłażliwość tam, gdzie, mimo usilnych starań o przekład poprawny,20: nie udało się niektórych wrażeń oddać wiernie. Nie można bowiemmówić o równorzędnym wyrażeniu tego, co czyta się w oryginalehebrajskim, i tego, co zostało przełożone na inny język. Nie tylko więc todzieło, ale nawet samo Prawo i Prorocy,25: i pozostałe Księgi wykazują niemałą różnicę, gdy się je czyta woryginale".FRONDA DOŻYNKI 1996 381